Μοιραστείτε το
Την άποψη ότι ο Δήμος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης πρέπει να απομακρυνθεί από τη Σχολή Ευελπίδων και τον Υμηττό, ως τόπο χωροθέτησης Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων και άλλων οχλουσών χρήσεων, διατυπώνει ο σπηλαιολόγος Δημήτριος Χατζηλιάδης.
Την εμπεριστατωμένη αυτή άποψη ζήτησε και έλαβε ο νεοσύστατος Σύλλογος Διατήρησης και Αναβάθμισης του Φυσικού Περιβάλλοντος και του Οικιστικού Χαρακτήρα των 3Β που επέλεξε τον διακριτικό τίτλο “Αρχέδημος” από το ομώνυμο αρχαίο σπήλαιο της Βάρης.
Ο Δημήτριος Χατζηλιάδης εκτός από μέλος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, υπήρξε καθηγητής Στρατιωτικής Γεωγραφίας στη Σχολή Ευελπίδων και σήμερα διδάσκει ζητήματα Πολιτικής Προστασίας στη Σχολή Υπαστυνόμων.
Στο κείμενό του αναπτύσσει επιχειρήματα κατά της επιλογής του Υμηττού ως χώρου κατασκευής Μονάδας επεξεργασίας Απορριμμάτων, προτείνοντας αυτή να χωροθετηθεί σε κάποιο ανενεργό εργοστάσιο.
Αναλυτικά:
Το παρόν συντάχθηκε στα πλαίσια διερευνήσεων για την εγκατάσταση Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων (ΜΕΑ) σε χώρο της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων (ΣΣΕ) στη Βάρη.
Έχουν προταθεί τρία συστήματα για την επεξεργασία. Η τεχνολογία «Αναερόβιας Χώνευσης», η τεχνολογία BIOELECTRA (Πολωνική) και το σύστημα BNL (Ελβετικό). Η τεχνολογία BNL έχει απορριφθεί ήδη από τους προτείνοντες επειδή δεν είναι ακόμη καθιερωμένη διεθνώς. και υπάρχει το ρίσκο της αστοχίας.
Τα δύο εναπομείναντα συστήματα απαιτούν το καθένα περίπου 4 – 5 στρέμματα για την εγκατάστασή τους. Ο Δήμος Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης (3Β) προγραμματίζει να εγκαταστήσει στον ίδιο χώρα και άλλες λειτουργίες του Δήμου (Αμαξοστάσιο, Συνεργεία κ.λ.π.) οπότε η προς δέσμευση έκταση ανέρχεται σε περίπου 35 στρέμματα χωρίς να υπολογισθούν τα έργα οδοποιίας για την σύνδεση του χώρου με το υφιστάμενο οδικό δίκτυο.
Το δίλημμα που προκύπτει ανάγεται στο ερώτημα εάν το όφελος που θα προκύψει από την κατασκευή του παραπάνω έργου, αντισταθμίζει την «περιβαλλοντική πίεση» που θα δεχθεί ο Υμηττός.
Εδώ θα πρέπει να δούμε το πρόβλημα γενικότερα για την Αττική και όχι στα στενά πλαίσια ενός Δήμου.
Το Λεκανοπέδιο των Αθηνών, στο οποίο διαμένει το 40% των Ελλήνων παράγει ημερησίως περίπου 4 -5 χιλιάδες τόνους στερεών αποβλήτων. Μια ολοκληρωτική μελέτη για την επεξεργασία αυτών των ποσοτήτων, ώστε να μην παραμένουν «κληρονομιά» στις επόμενες γενιές θα κατέληγε στο πόρισμα της κατασκευής 3 – 4 συγκροτημάτων όπου θα μετατρέπονται τα απορρίμματα σε υλικά αξιοποιήσιμα (Βιοκαύσιμο, βελτιωτικό εδάφους, λίπασμα, μετάλλων, χαρτιού, πλαστικού, γυαλιού, οικοδομικών υλικών κ.λ.π). Οικονομοτεχνικά ένα από αυτά τα συγκροτήματα θα έπρεπε να χωροθετηθεί ανατολικά του Υμηττού μέχρι το Λαύριο για να καλύψει τις ανάγκες Νοτίων προαστίων και Νοτιοανατολικής Αττικής. Απαραίτητη προϋπόθεση η εγγύτητα με σιδηροδρομική γραμμή ή λιμάνι για την οικονομική μεταφορά των προϊόντων της επεξεργασίας στους τελικούς προορισμούς αυτών που προφανώς θα ευρίσκονται εκτός Αττικής.
Η δυναμικότητα των ΜΕΑ αναφέρονται στην πρόταση του Δήμου 3Β ανάγεται σε 35.000 τόνους το χρόνο που μπορεί να καλύψει χονδρικά τις ανάγκες ενός νομού περίπου 100.000 κατοίκων. Δηλαδή η κατασκευή 40 περίπου τέτοιων μονάδων στις αντίστοιχες έδρες 40 περίπου νομών της Ελλάδος θα επέλυε το πρόβλημα των χιλιάδων παράνομων Χωματερών που μαστίζουν την Ελληνική Ύπαιθρο. Η τυποποίηση της μαζικής παραγωγής του εξοπλισμού θα μείωνε δραστικά το κόστος κατασκευής αυτών των Σταθμών.
Για τους νομούς με μεγαλύτερο πληθυσμό και κυρίως για Αθήνα και Θεσσαλονίκη πιο οικονομική λύση είναι η δημιουργία μεγαλύτερων και όχι περισσότερων μονάδων.
Η πρόταση του Δήμου 3Β θα καλύψει μόνο το 2% περίπου των συνολικών αναγκών του Λεκανοπεδίου ποσοστό γενικά αμελητέο. Εδώ προκύπτει το ερώτημα ότι ενώ ο Δήμος 3Β έχει πρόσβαση στην ανατολική πλευρά του Υμηττού (που θεωρείται αναλώσιμη), ποια θα είναι η αντίστοιχη λύση για τον Βύρωνα (μήπως το δάσος του Καρέα;), ποια θα είναι η λύση για το Παγκράτι ή το Ψυχικό (Τουρκοβούνια;).
Τώρα ας ρίξουμε μια ματιά στον Υμηττό. Το δεύτερο πολυπαθές βουνό της Αττικής μετά την Πεντέλη. Επί 25 αιώνες υπομένει καρτερικά τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις που το έχουν κατατάξει στα πιο υποβαθμισμένα βουνά της Ελλάδος. (Λατομεία, υπερβόσκηση, δασικές πυρκαϊές, αυθαίρετη δόμηση, λαθροθηρία, κεραίες που εκπέμπουν ηλεκτρονική ρύπανση, οδοποιία χωρίς κεντρικό σχεδιασμό, μηχανόβιοι, κ.λ.π.).
Ο συγχωρεμένος ο Μητσοτάκης είχε πεί το 1990 σαν πρωθυπουργός ότι πρέπει να «μαντρώσουμε» τον Υμηττό γιατί θα τον κτίσουν μέχρι την κορυφή. Πράγματι τα τοπωνύμια «Άνω» , πχ Άνω Ηλιούπολη, Άνω Γλυφάδα κ.λ.π. δηλώνουν την «εισβολή» του ανθρώπου σε περιοχές πολεοδομικά τελείως ακατάλληλες για δόμηση λόγω κλίσεων.
Η υποβάθμιση του Υμηττού δεν θα είχε τόση σημασία εάν ευρίσκετο σε κάποιο ερημονήσι. Εδώ που είναι όμως θα πρέπει να καλύψει τις ανάγκες αναψυχής, άθλησης, οξυγόνου, περιπάτου κ.λ.π. για περίπου το 20% των κατοίκων της Ελλάδος.
Για τους Αθηναίους ανατολικά του Κηφισού και τους κατοίκους των Μεσογείων θα πρέπει να φυλάσσεται σαν κόρη οφθαλμού και η μόνη παρέμβαση θα πρέπει να έχει σχέση αποκλειστικά με Ανάπλαση και Προστασία. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να τον βλέπουμε σαν δωρεάν δημόσια έκταση για κάλυψη λειτουργικών αναγκών των γειτονικών Δήμων.
Οι τρείς (3) προτεινόμενες περιοχές για την κατασκευή του ΜΕΑ είναι «παρθένες» από προγενέστερες κατασκευές. Αυτό καλείται κατά τον πολεοδόμο Χαραλαμπίδη «Τοποφαγία».
Για τις ανάγκες του Δήμου εκτός της ΜΕΑ (Αμαξοστάσιο κ.λ.π.) υπάρχει η λύση της αντικατάστασης στον ήδη δομημένο ιστό. Ειδικά τώρα την εποχή της οικονομικής κρίσης υπάρχει πληθώρα χώρων από κλειστά εργοστάσια κ.λ.π. τα οποία έχουν περιέλθει στην κυριότητα του κράτους που πασχίζει να τα «ξεπουλήσει» μέσω των πλειστηριασμών.
Δεν υπάρχει κανένας λόγος να «θυσιασθεί» και άλλο παρθένο έδαφος τη στιγμή που ό ίδιος ο δομημένος ιστός μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε οικόπεδα πάσης φύσεως. Μια λύση που γνωρίζουν οι αρμόδιοι είναι η δημιουργία «Τράπεζας Γής» στην περίπτωση που τα κατασχεθέντα ακίνητα είναι διάσπαρτα μέσα στον δομημένο ιστό. Με την Τράπεζα Γής μέσω ανταλλαγών μπορεί να δημιουργηθούν οικόπεδα όπως τα θέλουμε, εκεί που τα θέλουμε.
Στην υπ’ όψη περιοχή του Νότιου Υμηττού υπάρχει έντονη καρστικοποίηση και έχουν δημιουργηθεί αξιόλογοι σπηλαιώδεις σχηματισμοί όπως Λίμνη Βουλιαγμένης, Σπήλαιο Αρχέδημου, Σαλίγκαρου, Βάραθρο Συκιάς, κλπ που δικαιολογούν την δημιουργία Σπηλαιολογικού Πάρκου. Μάλιστα κατά το πρόσφατο παρελθόν η Ελληνική Σπηλαιολογική Εταιρεία (ΕΣΕ) είχε προτείνει να της διατεθεί αποθήκη από κτίριο της ΥΠΑ που υπάρχει κοντά στον Αρχέδημο ( που είχε απενεργοποιηθεί λόγω απομάκρυνσης του αεροδρομίου του Ελληνικού) για να μεταφέρει εκεί μέρος από τις δραστηριότητές της όπως π.χ. αποθήκευση κρανών και υλικών ασφάλειας για την επίσκεψη σχολείων και τουριστών στα σπήλαια Αρχέδημου και Σαλίγκαρου καθώς και εκπαιδευτικών υλικών για καταρριχήσεις στο Βάραθρο της Συκιάς. Λόγω της οικονομικής κρίσης δεν δόθηκε συνέχεια στην Πρόταση.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η περιοχή έπαυσε να παρουσιάζει ενδιαφέρον έστω και αν δεν έχει τα χαρακτηριστικά «Ελβετικού» τοπίου. Φανερή παραφωνία στην περιοχή η επιλογή του χώρου για νεκροταφείο της Βούλας επάνω στην κορυφογραμμή και μακριά από την πόλη , κατά παράβαση όλων των ταφικών εθίμων που αναφέρονται από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Οι προτάσεις για την περιοχή είναι:
1. Ένταξη του ΜΕΑ στον ευρύτερο σχεδιασμό για την επεξεργασία όλων των στερεών αποβλήτων της Αττικής.
2. Κάλυψη λειτουργικών αναγκών του Δήμου 3Β για αμαξοστάσια, συνεργεία κ.λ.π. σε χώρο εντός του υφισταμένου δομικού ιστού που έχει ήδη απενεργοποιηθεί από άλλες χρήσεις και όχι στη ζώνη προστασίας του Υμηττού.
3. Ενίσχυση της αναδάσωσης του Νότιου Υμηττού διότι λόγω της μέχρι τώρα επιβάρυνσης η φυσική αναδάσωση δεν είναι ικανοποιητική.
4. Συντήρηση των μονοπατιών που συνδέουν τα σημεία ενδιαφέροντος της περιοχής για πεζοπόρους (σπήλαιο, Αρχαιότητες κ.λ.π.)
5. Κατεδάφιση των αυθαιρέτων της περιοχής διότι δημιουργούν το υπόβαθρο για περαιτέρω αυθαίρετη και άναρχη δόμηση.
6. Ανάπλαση του Σπηλαίου του Αρχέδημου με καθαρισμό δαπέδου από μπάζα. Προστασία από βανδαλισμούς, Επισκέψεις από σχολεία και τουρίστες χωρίς κατασκευές που θα το υποβαθμίσουν .
Αθήνα 18 Μαΐου 2018
Δημήτριος Χατζηλιάδης