Μοιραστείτε το
Ενόχληση από τη βίαιη διακοπή στη ροή της καθημερινότητας, ταλαιπωρία στο οδικό δίκτυο, ζημιές σε ακίνητα και αντικείμενα, κίνδυνοι για τους ανθρώπους. Αυτά είναι τα άμεσα επακόλουθα μιας μεγάλης νεροποντής, όπως αυτή που έπληξε την περιοχή του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης στις 23 Αυγούστου, μαζί με ασυνήθιστες εικόνες ποταμών με πέτρες και χώματα στους δρόμους και αναστάτωση των νερών στις ακτές.
Όμως τα έντονα καιρικά φαινόμενα φέρνουν κάτι βαθύτερο στην επιφάνεια: Την αντίθεση ανθρώπου – φύσης, η οποία είναι διαρκώς παρούσα και σφραγίζει την εποχή μας. Είτε εκδηλώνεται θορυβωδώς στις μπόρες, τα χιόνια και τις φωτιές (γνωρίσαμε στην περιοχή των 3Β και τα τρία φαινόμενα φέτος) είτε με τη διαβρωτική ησυχία της ραγδαίας οικολογικής μεταβολής που αλλάζει τα βασικά δεδομένα της επιβίωσης συνολικά για την ανθρωπότητα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι στη δημόσια συζήτηση, όπως αυτή τουλάχιστον αποτυπώνεται στα τοπικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κυριαρχεί η εστίαση στο σύμπτωμα: Η αγανάκτηση για τα νερά που μπήκαν στο υπόγειο, ο θυμός για το μποτιλιάρισμα μέχρι να καθαριστεί και να ανοίξει ο δρόμος, η μελαγχολία για τη θάλασσα που έγινε καφέ και δεν μας αφήνει να χαρούμε το μπάνιο. Αναζητούνται ευθύνες στην απρόσωπη πολιτεία που όφειλε να τα είχε αποτρέψει όλα αυτά.
Πολύ λιγότερο τα φαινόμενα προκαλούν έναν αναστοχασμό για τις αιτίες που τα προκαλούν, όπως ο οικοδομικός μας πολιτισμός που κατέκτησε τα βουνά και έκλεισε τα ρέματα χωρίς πρόνοια για τις φυσικές διεργασίες.
Μια πολύ χαρακτηριστική και διαδεδομένη παρανόηση για τη φυσική κανονικότητα της περιοχής είναι το πού πρέπει να καταλήγουν τα νερά της βροχής. Θεωρώντας «φυσιολογικό» μόνο το διαυγές, γαλάζιο και ακυμάτιστο νερό της ακτής, αρκετοί σχολιαστές στο διαδίκτυο διαμαρτυρήθηκαν έντονα για τα καφέ νερά στην παραλία της Βάρκιζας μετά τη νεροποντή απευθύνοντας τα παράπονα στον Δήμο και την Περιφέρεια.
Το μέγεθος της παρανόησης φαίνεται από το εξής: Ενώ το μικρό κατασκευασμένο κομμάτι του ρέματος Κόρμπι λειτούργησε όπως πρέπει, βοηθώντας τα νερά της βροχής από πιο ψηλά να πέσουν στη θάλασσα, αρκετοί θεωρούν αυτή τη διαδικασία λάθος.
«Η βροχή ξύπνησε το υπό κατασκευή ρέμα του Κόρμπι, που κατέβασε στη θάλασσα ό,τι βρώμα είχε η οδός Αιγαίου σε έκταση που κάλυψε όλη την παραλία από το ένα άκρο της μέχρι το άλλο και την έκανε ακατάλληλη για μπάνιο», διαμαρτύρεται ένας σχολιαστής, αγνοώντας ότι ακριβώς αυτή είναι η λειτουργικότητα του έργου.
«Ακόμη και το ρέμα να γίνει, όλη η βρωμιά πάλι στον κόλπο θα πέφτει», λέει με αγανάκτηση άλλος σχολιαστής, προσθέτοντας ειρωνικά το σχόλιο «πολύ έξυπνη σχεδίαση!».
Ότι τα νερά της βροχής θα καταλήγουν στη θάλασσα «το έχει αποφασίσει η φύση και δεν μας πέφτει λόγος», σχολιάζει καυστικά στον «Δημοσιογράφο» ο κάτοικος Πανοράματος Χρήστος Αναγνώστου, γεωλόγος και ωκεανογράφος, διευθυντής ερευνών στο ΕΛΚΕΘΕ. Προσθέτει ότι «τα ρέματα που κατεβαίνουν στη θάλασσα από την περιοχή της Βούλας, της Βουλιαγμένης και της Βάρης δεν κατεβάζουν υλικό παρά μόνο σε έντονα καιρικά φαινόμενα. Θα κατεβάσουν μόνο κανένα σκουπίδι που πετάμε στον δρόμο, δεν έχουν συνδεθεί αποχετεύσεις για να έχουμε σοβαρή ρύπανση. Μόνο χώμα».
Και σημειώνει ότι αυτή είναι μια φυσική διεργασία για τις ακτές: «Για να έχουμε δημιουργία και αναγέννηση των παραλιών πρέπει και τα βουνά να κατεβάσουν υλικό». Εκτός αν θεωρούμε προτιμότερη την εισαγωγή ψιλής άμμου για τις ακτές από την Αίγυπτο και την Τυνησία, όπως είναι η σημερινή πρακτική…
Ρωτήσαμε όμως και τον Δημήτρη Κουτσογιάννη, καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του ΕΜΠ, που έχει ως ερευνητικό αντικείμενο τα μεγάλα υδραυλικά έργα, κατά πόσο είναι εφικτό τεχνικά ή ορθό να αποφύγουμε την απορροή νερών στη θάλασσα: «Κάποιες χώρες έχουν μικτά, παντορροϊκά όπως ονομάζονται δίκτυα, που περιέχουν όμβρια και ακάθαρτα. Εμείς είμαστε πιο μπροστά με χωριστά δίκτυα στην Ελλάδα. Η σχετική καθυστέρηση που είχαμε στην ανάπτυξή μας, έφερε τουλάχιστον αυτό το καλό. Όσες πόλεις έχουν μικτά δίκτυα αναγκάζονται σε περιπτώσεις μεγάλων βροχοπτώσεων να ξεχειλίζουν το μίγμα των υδάτων στο ποτάμια, μαζί με τους ρύπους των λυμάτων».
Για το πόσο μπορούν να προβλεφθούν και να αντιμετωπιστούν έντονα φαινόμενα όπως τα πρόσφατα σημειώνει: «Τεχνικά μιλώντας, η φύση δεν έχει όρια και δεν ξέρεις πώς θα ξεσπάσει. Οι μηχανικοί δουλεύουμε για ένα ορισμένο επίπεδο ασφαλείας, όπως συμβαίνει και με τους σεισμούς. Όσο αντέχει και η τσέπη μας. Αν υπερβεί το φυσικό φαινόμενο το μέγεθος του σχεδιασμού, θα υπάρξει αστοχία».
«Αν πρέπει να πάρουμε ένα μάθημα από την τωρινή πλημμύρα, όπως και από αυτήν που είχε γίνει πριν 20 χρόνια, είναι ότι το ρέμα διαμαρτύρεται. Μας λέει ότι είναι δικός του ο δρόμος και δεν έπρεπε να τον χτίσουμε», υπογραμμίζει ο Χρήστος Αναγνώστου. Επιπλέον, καυτηριάζει τη «μονοδιάστατη μηχανική αντίληψη» με την οποία αντιμετωπίζουμε τη φύση: «Όταν σε πονάει το χέρι, ο μηχανικός θα πει κόψε το, να βάλουμε ένα τσιμεντένιο. Ο γιατρός θα δει γιατί πονάει το χέρι».
Ας μάθουμε λοιπόν πρώτα για τη φύση και τους νόμους της, πριν διαμαρτυρηθούμε για τις αστοχίες του κράτους.
αναδημοσίευση από την εφημερίδα Δημοσιογράφος, φύλλο 47, Αύγουστος 2022
