Πριν μια δεκαετία η Ελλάδα -και η τοπική κοινωνία της Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης- δονούνταν από ριζικά διαφορετικά πολιτικά κύματα σε σχέση με σήμερα: Το μνημόνιο και η τρόικα εξαφάνιζε από τον κρατικό προϋπολογισμό μισθούς και συντάξεις, οι κυβερνήσεις παρέπαιαν, η Χρυσή Αυγή μονοπωλούσε σχεδόν τα δελτία ειδήσεων και το «κίνημα των πλατειών» ήταν ακόμη πολύ πρόσφατο.
Ο πιο κοντινός τοπικός απόηχος του θορυβώδους αυτού κοινωνικά κλίματος στο κατά κανόνα συντηρητικό προάστιο των 3Β ήταν η κατάληψη του πρώην κάμπινγκ Βούλας, ένα ενδιαφέρον πείραμα που ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2012 και έληξε αθόρυβα με την εκκίνηση των εργασιών ανάπλασης πέρσι.
Το ενδιαφέρον έγκειται στο γεγονός ότι το άνοιγμα του πρώην κάμπινγκ, μια ακόμη ιδιοκτησία της ΕΤΑΔ που παρέμενε κλειδωμένη και παραμελημένη για σχεδόν 20 χρόνια, άνοιξε με πρόταση μιας ομάδας πολιτών που προσδιορίζονταν στο αντι-μνημονιακό μπλοκ, η οποία όμως αγκαλιάστηκε θεσμικά από το Δημοτικό Συμβούλιο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.
Συμβολικά, ο κόφτης που έσπασε το λουκέτο της κλειστής πύλης του κάμπινγκ δόθηκε στον τότε αντιδήμαρχο. Κάποιους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο του 2013, επί δημάρχου Σπύρου Πανά, το Δημοτικό Συμβούλιο πήρε ομόφωνη απόφαση να προχωρήσει σε «δράσεις κινητοποίησης με απομάκρυνση κιγκλιδωμάτων» στο παραλιακό μέτωπο.
Ενώ τον Ιούνιο του 2013 το ΔΣ υπερψήφισε ψήφισμα του επικεφαλής της μείζονος τότε μειοψηφίας, Γρηγόρη Κωνσταντέλλου, που ζητούσε τη δημιουργία φακέλου προς την ΕΤΑΔ «με αίτημα την άμεση παραχώρηση του συγκεκριμένου χώρου στον Δήμο για δημιουργία δημοτικού τύπου εγκαταστάσεων» στο πρώην κάμπινγκ.
Μια ταυτότητα που διαχωρίζει
Η ελεύθερη πρόσβαση στις ακτές και ο τερματισμός της παρακμής στις παραλιακές εκτάσεις είναι προφανές ότι αποτελούν αυτονόητα αιτήματα που όλοι ασπάζονται. Αυτά ήταν και τα πρώτα συνθήματα που υιοθέτησαν οι «εθελοντές του κάμπινγκ», συγκεντρώνοντας γύρω τους επιδοκιμασία για τους εθελοντικούς καθαρισμούς που έκαναν και βέβαια για το γεγονός ότι προσέφεραν μια δωρεάν χαραμάδα πρόσβασης στην κλειστή με εισιτήριο αμμουδιά της Βούλας.
Από τις πρώτες ημέρες όμως μια ομάδα προσώπων μορφοποίησε μια «συνέλευση» που ανακηρύχθηκε σε «αποφασιστικό όργανο» του χώρου με κανονισμό, μέλη, δικαιώματα και υποχρεώσεις. Τότε, δίπλα στα αυτονόητα αιτήματα προστέθηκε και ένα ιδιαίτερο στοιχείο πολιτικής φυσιογνωμίας, η λεγόμενη «αυτοδιαχείριση». Πρόκειται για μια ιστορική αντιθεσμική στάση που αναγορεύει τους παρόντες σε μοναδικούς υπευθύνους, υπόλογους στον εαυτό τους και δημιουργεί μια ιδιότυπη νησίδα. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι αυτοδιαχειριζόμενοι χώροι συνδέονται με μια πολιτική φιλοσοφία της αυτονομίας.
Η έννοια της «ταυτότητας» έχει διπλή σημασία. Ταυτοποιεί κάποιον με μια ομάδα, την ίδια στιγμή όμως τον διαχωρίζει από τις υπόλοιπες ομάδες. Προβάλλοντας οι «εθελοντές του κάμπινγκ» την ταυτότητα της αυτοδιαχείρισης, δήλωσαν ποιοι είναι, αλλά και ποιοι δεν είναι.
Στα πληθωρικά κείμενα και ανακοινώσεις της «συλλογικότητας» άλλωστε, η δημοφιλής πρόσκληση για «δωρεάν πρόσβαση στην παραλία», συνοδευόταν από την αντίθεση προς την έννοια του κέρδους, ενώ κάθε αναφορά στην ιδιωτική πρωτοβουλία πλαισιωνόταν με ιδιαίτερα αρνητικό τρόπο και αυτές οι δηλώσεις δεν είναι πολιτικά ουδέτερες. Καθόλου τυχαία, σε ένα αφιέρωμα της ιστοσελίδας Popaganda για τις παραλίες της Αττικής το 2017, η δημοσιογράφος χαρακτήρισε το κάμπινγκ στη γενικά κολακευτική της παρουσίαση «αναρχική εξαίρεση» και την «πιο πολιτικοποιημένη παραλία».
Άλλωστε, το καλοκαίρι του 2013 σφράγισε οριστικά τη φυσιογνωμία του συγκεκριμένου χώρου με τις επιλογές της συνέλευσης να φιλοξενήσει στη Βούλα δύο έντονα πολιτικοποιημένες εκδηλώσεις: Στις 10 και 11 Μαΐου ήρθε στο κάμπινγκ το 9ο Αντιαπαγορευτικό Φεστιβάλ, το οποίο είχε ως κεντρικό αίτημα την αποποινικοποίηση χρήσης κάποιων ναρκωτικών ουσιών.
Ενώ στις 7 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε ένα φεστιβάλ πολιτικοποιημένης ηλεκτρονικής μουσικής που διοργάνωσε το Κενό Δίκτυο, μια «διεθνής αναρχική, πολιτιστική, θεωρητική και πολιτική ομάδα μη-αμειβομένων πολιτισμικών ακτιβιστών» όπως η ίδια δηλώνει. Τη βραδιά αυτή ακόμη θυμούνται οι περίοικοι για τα ντεσιμπέλ που εκτοξεύονταν ως το πρωί.
Έκτοτε, ο Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, εκφράζοντας μάλλον το πώς η μεγάλη πλειοψηφία της τοπικής κοινωνίας προσλάμβανε το εγχείρημα του κάμπινγκ, έκανε λόγο για την «καλοκαιρινή βίλα Αμαλίας». Και πραγματικά, το αίτημα της «δωρεάν πρόσβασης στην παραλία» δεν ήταν παρά το περιτύλιγμα μιας συνολικής πολιτικής πρότασης και κουλτούρας που στην τοπική κοινωνία εξέφραζε μόνο μια μικρή μειοψηφία. Η περιθωριοποίηση, η παρακμή σε μια συντροφιά προβολής «σπασμένων» ταινιών και η αθόρυβη απόσυρση ήταν η μόνη αναμενόμενη εξέλιξη του πειράματος.
Μια πρόσφατη έκδοση που φέρει την υπογραφή της Εναλλακτικής Δράσης για Ποιότητα Ζωής κάνει έναν απολογισμό δεκαετίας για τον χώρο του κάμπινγκ, εξιδανικεύοντας την προσπάθεια και αποσιωπώντας το βαθύ χάσμα που δημιουργήθηκε μεταξύ των εθελοντών που μιλούσαν στο όνομα «των πολιτών» και της τοπικής κοινωνίας που είχε αποξενωθεί πλήρως από τον χώρο.
Είναι ίσως ενδεικτικό για την ιστορία του αυτοδιαχειριζόμενου κάμπινγκ ότι η «κυρίαρχη συνέλευση» του χώρου, κουβαλώντας όλες τις παθογένειες του πολιτικού χώρου με τον οποίο ταυτίστηκε, το 2016 είχε διαγράψει από μέλος της τον συγγραφέα της συγκεκριμένης έκδοσης…
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Δημοσιογράφος, φύλλο 62, 19 Ιουλίου 2023
