Μπαίνοντας στη μαύρη αίθουσα «secret room» του Θεάτρου Αλκμήνη, αισθάνεται κανείς εξαρχής την υποβολή του σκοτεινού δωματίου. Του χώρου στον οποίο οι χαρακτήρες που έπλασε ο Ζαν Πολ Σαρτρ έχουν καταδικαστεί μετά θάνατον από μια άγνωστη δύναμη να λογοδοτήσουν για τα ειδεχθή εγκλήματά τους εν ζωή.
Η υπαρξιστική σκέψη και η φιλοσοφική κατάδυση σε εσωτερικά ερωτήματα αναδεικνύεται από ζωηρούς σύγχρονους διαλόγους και μια πολύ δυναμική ομάδα νέων ηθοποιών που καταθέτουν όχι μόνο τον επαγγελματισμό τους, αλλά και ένα πολύ φρέσκο στίγμα στην υποκριτική.
Η παράσταση «Κεκλεισμένων των θυρών» που έκανε πρεμιέρα στις 21 Ιανουαρίου 2024 και θα παίζεται κάθε Κυριακή στις 9 μ.μ. στο Θέατρο Αλκμήνη (Αλκμήνης 10-12, Αθήνα, Νέος Κόσμος) μέχρι τις 28 Απριλίου, είναι η πρώτη σκηνοθετική προσπάθεια της ηθοποιού Έφης Κιούκη, που κεφαλαιοποίησε με τον πιο δημιουργικό τρόπο τη δεκαετή της πλέον εμπειρία ως ηθοποιού επί σκηνής αλλά και τις θεωρητικές της σπουδές στο θέατρο στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Με τη δική της αισθητική σφραγίδα και τη σκηνοθετική συνδρομή του Γιάννη Ζαραφωνίτη, ένα φιλοσοφημένο έργο που γράφτηκε το 1944, έρχεται στο σήμερα για να παρακινήσει τον θεατή σε αναστοχασμό για τις πιο μεγάλες του επιλογές. Το ζήτημα του ετεροκαθορισμού του σύγχρονου ανθρώπου, οι έμφυλες αντιθέσεις και η έλλειψη ενσυναίσθησης είναι μερικά μόνο από τα θέματα του έργου που συμπυκνώνει σε μια παράσταση 80 λεπτών όλη τη στοχαστική και οπτική απόλαυση που προσφέρει ένα σημαντικό δραματικό δημιούργημα.
Την Έφη Κιούκη πλαισιώνουν η ταλαντούχοι ηθοποιοί Αλέξανδρος Δαβιλάς, Ιωάννα Λαπέα και Νικόλας Γεωργανής.
Παρακολουθήσαμε τη γενική πρόβα της παράστασης και συνάντησε τον θίασο στην πιο δημιουργική του στιγμή, λίγες ώρες πριν τη μεγάλη πρεμιέρα. Το εντυπωσιακό ήταν ότι το άγχος και οι αναποδιές της τελευταίας στιγμής δεν έσβησαν ούτε στιγμή το χαμόγελο και την προσήλωση όλων των συντελεστών. Μικροβελτιώσεις στον φωτισμό, η ρύθμιση της έντασης της μουσικής για κάθε δευτερόλεπτο, ο συγχρονισμός της κάθε ατάκας με τα ηχητικά εφέ έδειξαν ότι όλη η ομάδα πάσχιζε να φέρει και την παραμικρή λεπτομέρεια στο τέλειο σημείο, σύμφωνα με την αισθητική φιλοσοφία που συντόνιζε η Έφη Κιούκη.
Η ίδια η ηθοποιός και σκηνοθέτις, με σπάνια για το χώρο του θεάματος ευγένεια και συστολή, προσηλωμένη στην επίτευξη του άρτιου αποτελέσματος, έδινε χώρο για κάθε δημιουργική αλλαγή. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε έγινε φανερό ότι η παράσταση αυτή είναι ένα προσωπικό της στοίχημα στο οποίο έχει επενδύσει προσωπικά.
Είναι μια παράσταση για τη ζωή ή για τον θάνατο;
Για τη ζωή ξεκάθαρα. Στην ουσία το έργο αυτό μας τονίζει ότι σημασία έχουν οι επιλογές μας όσο ζούμε. Αν αφεθούμε, η κοινωνία και ο κύκλος μας καθορίζει αυτό που είμαστε. Το έργο μας λέει «ξυπνήστε, πρέπει να κάνετε τις επιλογές σας και όχι να ζείτε βάσει αυτών που σας επιβάλουν οι άλλοι». Έχει ενδιαφέρον ότι ένας από τους χαρακτήρες του έργου σχολιάζει τις πηγές της πατριαρχίας και του σεξισμού, το πώς δηλαδή μεγαλώνουν οι άντρες ότι δεν πρέπει να έχουν συναισθήματα και ότι είναι ευαίσθητοι.
Έχετε στην αφίσα της παράστασης τη διάσημη φράση του έργου «η κόλαση είναι οι άλλοι». Πώς την αντιλαμβάνεστε;
Κατά τη γνώμη μου, όποιος δεν συνομιλεί με τον εαυτό του για να κατανοήσει ποιος είναι, αφήνει να καθοριστεί από τους άλλους. Ακολουθεί τις επιλογές των άλλων, δεν έχει έλεγχο της ζωής του. Βέβαια, υπάρχουν κι άλλες ερμηνείες. Ο Σαρτρ υποστήριζε ότι ο άνθρωπος καθορίζεται από τη στιγμή που γεννιέται σε έναν συγκεκριμένο κύκλο.
Είναι η πρώτη σας προσπάθεια στη σκηνοθεσία. Τι προκλήσεις είχε αυτή η παράσταση;
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν το ύφος που θα είχε η παράσταση. Να την κρατήσω κλασική ή να γίνει πιο σύγχρονη; Η αρχική μου σκέψη ήταν να κρατηθεί το έργο πιστά στο κείμενο, το οποίο περιέχει συγκεκριμένη σκηνογραφία. Έψαχνα όμως να βρω και κάτι πιο σύγχρονο, χωρίς να αλλοιώσω το κείμενο, οπότε επέλεξα κάτι νέο. Το συζήτησα πολύ με ανθρώπους που εμπιστεύομαι πριν καταλήξω.
Πώς καταλήξατε στο συγκεκριμένο έργο;
Το είχα διαβάσει παλιά στη σχολή, το είχα διδαχθεί στο Τμήμα Θεάτρου όπου φοίτησα. Το είχα ερωτευτεί και είπα από τότε «θέλω να το παίξω αυτό κάποια στιγμή». Το διάβασα μετά από 15 χρόνια και η αλήθεια είναι ότι το κατάλαβα τελείως διαφορετικά. Δεν είμαι πια ο ίδιος άνθρωπος. Η επιλογή λοιπόν ήταν εύκολη. Θεωρώ ότι είναι τρομερά επίκαιρο, παρόλο που γράφτηκε το 1944 μέσα στον Παγκόσμιο Πόλεμο. Προτίμησα να το παρουσιάσω άχρονο, διότι μπορεί να μιλήσει σε οποιαδήποτε εποχή. Σε κάποια στιγμή αναφέρει ένας χαρακτήρας ότι «ξέσπασε πόλεμος». Δυστυχώς, και αυτό είναι διαχρονικό…
