«Έφυγε» η Άντεια Φραντζή

Στα 79 της χρόνια άφησε την τελευταία της πνοή στο σπίτι της στη Βούλα, ήρεμη και σε απόλυτη διαύγεια, η Άντεια Φραντζή, που δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία στο Τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το 1985 ως το 2012, λαμβάνοντας κατόπιν τον τίτλο της ομότιμης καθηγήτριας.

Η πολιτική της κηδεία θα γίνει την Τρίτη 4 Ιουνίου 2024, στις 12.30 μ.μ. στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Η Άντεια Φραντζή (γεννηθείσα το 1945) σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο ΕΚΠΑ και έλαβε το διδακτορικό της στη νεοελληνική λογοτεχνία με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Το 1985 εντάχθηκε στο διδακτικό και επιστημονικό προσωπικό του Τμήματος Φιλολογίας του ΑΠΘ, από όπου και συνταξιοδοτήθηκε το 2012.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1975 με τη συμμετοχή της στην ποιητική συλλογή “Ποίηση 7”. Κυκλοφόρησε 10 ποιητικές συλλογές: Μετά τη σιωπή (1975), Η περιπέτεια μιας περιγραφής (1978), Μεταγραφή ημερολογίου ( 1984), Σχεδόν αίνιγμα (1987) Στεφάνι (1993), Τελετή στο κύμα (2002), Φευγαλέα (2010), 7 Νυχτερινά σονέτα + 1 Στροφή (2012) και Στιχάρι (2014).

Το 2021 συγκέντρωσε όλη της την ποιητική παραγωγή στην έκδοση Το Έσω Χαραγμα (1975-2015) που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Sestina και παρουσιάστηκε στον κήπο του Νομισματικού Μουσείου στις 3 Οκτωβρίου 2021.

Έχει εκδώσει τις φιλολογικές μελέτες: Ούτως ή άλλως: Αναγνωστάκης, Εγγονόπουλος, Καχτίτσης, Χατζής, Αθήνα, Πολύτυπο, 1988. Ερωτικές μεταμορφώσεις: Aντίδωρο στην Mάτση Xατζηλαζάρου, Αθήνα, Πολύτυπο, 1989. Mισμαγιά: Ανθολόγιο Φαναριώτικής ποίησης, Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας 1993, ανατύπωση, 2008, Έντουαρντ Έβερετ: Σελίδες ημερολογίου από την Eλλάδα του 1819, Αθήνα, Τροχαλία 1996. M. Kαραγάτσης: Περιπλάνηση στον κόσμο. Ταξιδιωτικές εντυπώσεις, (Επιλογή, εισαγωγή, επιμέλεια), Αθήνα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2002. Έμενε ποίημα: Μια περιδιάβαση στο ποιητικό «δάσος» της Ελένης Bακαλό, Αθήνα, Νεφέλη, 2005. Ερωτικές μεταμορφώσεις. Σημειώσεις για την ποίηση της Μάτσης Χατζηλαζάρου (αναθεωρημένη έκδοση), Αθήνα, Γαβριηλίδης, 2015. «Ελεύθερη ζωή κι άναρχη ως κύμα» Ρώμος Φιλύρας (1888-1942), Αθήνα, Ίδρυμα Τάκης Σινόπουλος-Γαβριηλίδης, 2017.

Συμμετείχε με δοκίμιά της στους συλλογικούς τόμους: Ν. Εγγονόπουλος 1907-1985. Εκατό χρόνια από τη γέννησή του (Εθνικό Κέντρο βιβλίου, 2007), Κωστής Παλαμάς, ο ποιητής και ο κριτικός (Μεσόγειος, 2007), Το θηλυκό πρόσωπο της ποίησης στη Θεσσαλονίκη (Ερωδιός, 2007), Δρόμοι κοινοί (Μνήμων 2009), Για τον Σαχτούρη (Αιγαίον, 1998), Για τον Βαγενά (Αιγαίον, 2001), Ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης και η μεταπολεμική αριστερή διανόηση (Διαπολιτισμός, 2016), Μα τι γυρεύουν οι ψυχές μας ταξιδεύοντας; Αναζητήσεις και αγώνες των Ελλήνων λογοτεχνών του Μεσοπολέμου (1918-1939) (Νεφέλη 2018).

Στο διαδίκτυο μελέτες της έχουν δημοσιευτεί στο ηλεκτρονικό περιοδικό Χάρτης.

Συμμετείχε στη συντακτική επιτροπή του περιοδικού Αντί από το πρώτο έως το τελευταίο του φύλλο.

Μια από τις τελευταίες της πρόνοιες ήταν να δωρίσει τη μεγάλη της βιβλιοθήκη στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Σε ψήφισμα που εξέδωσε το Τμήμα με αφορμή τον θάνατό της τονίζει μεταξύ άλλων: “Ακάματη ερευνήτρια, αγαπητή πανεπιστημιακή δασκάλα, εξαιρετική ποιήτρια, πολυπράγμων χαρακτήρας, αφήνει ένα μεγάλο κενό στην πνευματική ζωή της χώρας μας”.

Η Άντεια Φραντζή ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα που πότιζε την αντισυμβατικότητά της στην πηγή της γνώσης και της μελέτης, χωρίς να θυσιάζει ποτέ την τρυφερότητα και την ανθρωπιά στον ακαδημαϊκό κομφορμισμό. Αγαπούσε τις πολιτικές συζητήσεις και ποτέ δεν έκρυψε τη συμπόρευσή της με το ανανεωτικό ρεύμα της Αριστεράς, το οποίο ιστορικά ακολουθούσε σε κάθε του πολιτική μεταμόρφωση μέχρι τις ημέρες μας.

Όσοι την γνώρισαν στα αμφιθέατρα της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, θυμούνται την αγάπη της για τη διδασκαλία, τη σπάνια γνώση της για πτυχές και αποχρώσεις της νεοελληνικής ποίησης, το πάθος που εξέπεμπε για ένα πανεπιστήμιο ζωντανό και όχι παραδομένο στη συντήρηση ή τη συμβατική σκέψη.

Οι σελίδες που άφησε στη νεοελληνική ποίηση είναι αποκαλυπτικές ενός πολύπλοκου εσωτερικού κόσμου, ενδιαφέροντος και μοναδικού.