Μοιραστείτε το
Ένας έρωτας στο μεταίχμιο της λογικής με τον παραλογισμό, της υγείας με την αρρώστια και της ευτυχίας με τη δυστοπία είναι το βασικό θέμα γύρω από το οποίο η Τζέννυ Έρπενμπεκ χτίζει το μυθιστόρημά της Καιρός, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Καστανιώτη.
Η συναρπαστική γραφή της συγγραφέα, που τιμήθηκε με το διεθνές βραβείο Booker 2024 για το συγκεκριμένο της βιβλίο, αναζητά βαθιά στον ψυχισμό των δύο τόσο διαφορετικών στην ηλικία και το υπόβαθρο ηρώων που δημιούργησε, εσωτερικά κίνητρα και κληρονομημένες διαθέσεις. Σκηνικό της δράσης είναι το ανατολικό Βερολίνο στα μέσα της δεκαετίας του 1980, μια εντυπωσιακή πόλη που δεν υπάρχει πια, και τότε βρέθηκε στο ιστορικό ορόσημο της μεγάλης αλλαγής που γκρέμισε το τείχος και τερμάτισε τα όνειρα ή τις αυταπάτες για μια διαφορετική πορεία του κόσμου.
«Τ’ άστρο μας δεν πρέπει να μπει στην ατμόσφαιρα, γιατί τότε θα σβήσει αμέσως», είπε ο Χανς στην Καταρίνα συνοψίζοντας πώς ένα υπέροχο αίσθημα μπορεί να υποβιβαστεί σε μια καταστροφική ιστορία, αν φύγει από τα σύννεφα της εξιδανίκευσης και προσγειωθεί στην καθημερινότητα των ανθρώπινων αδυναμιών.
Και πράγματι, ο διεισδυτικός αφηγητής παρακολουθεί την καθοδική αυτή καταστροφική πορεία των ηρώων στην οποία όλα απομυθοποιούνται και μετατρέπονται στο αντίθετό τους. Το Βερολίνο της μετάβασης από το ανατολικό μπλοκ στην ενοποίηση με τη Δύση δεν είναι απλώς ένα φόντο σε μια ερωτική ιστορία που ενέπλεξε μια 19χρονη φοιτήτρια με έναν παντρεμένο 50άρη διανοούμενο. Οι εναλλαγές από την προσωπική ιστορία στο συλλογικό αφήγημα των δύο Γερμανιών είναι τόσο έντονες που οι παραλληλισμοί γίνονται αναπόφευκτοι όσο γυρίζουν οι σελίδες.
Δεν μπορεί κανείς παρά να σκεφτεί πόσο ο χαρακτήρας της Καταρίνα συμβολίζει το ανθρώπινο πάθος για ελευθερία, δημιουργία και εξέλιξη και ο χαρακτήρας του Χανς την τάση για οργάνωση που υποτροπιάζει σε επιβολή. Η εξέλιξη της σχέσης τους μοιάζει πολύ με την πορεία του μεγάλου οράματος για έναν άλλο κόσμο: Ο αρχικός ενθουσιασμός σταδιακά κάμπτεται, η ελευθερία μετατρέπεται σε δεσμά, η αισιοδοξία διολισθαίνει σε μελαγχολία, το όνειρο γίνεται εφιάλτης. Θα απαιτηθεί μια νέα επανάσταση για να επανέλθει η ισορροπία.
Το βιβλίο είναι γεμάτο λογοτεχνικές, τοπογραφικές και μουσικές αναφορές από τη γερμανική πραγματικότητα και κουλτούρα τις οποίες ο μεταφραστής Αλέξανδρος Κυπριώτης έκανε εξαιρετική προσπάθεια να τις καταστήσει προσιτές στο ελληνικό κοινό.
Ο Καιρός είναι αναμφίβολα μια μεγάλη στιγμή της παγκόσμιας λογοτεχνίας για τη συναισθηματική εμπλοκή στην οποία υποβάλλεται ο αναγνώστης αλλά και για τη φιλοσοφική πληρότητα με την οποία διαγράφονται οι χαρακτήρες. Οι χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού αποτελούν ένα αδιαμφισβήτητα ενδιαφέρον τοπίο για αναγνωστική εξερεύνηση και η ματιά της Έρπενμπεκ, μεστή και δίκαιη, αποτελεί έναν αξιόπιστο οδηγό.
