Μοιραστείτε το
Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας την Πέμπτη 8 Μαρτίου και οι δηλώσεις πολιτικών προσώπων, αιρετών της αυτοδιοίκησης και άλλων “επισήμων” όπως πάντα ήταν καλογραμμένες, ζυγισμένες αλλά και “πολιτικά ορθές”.
Η αλήθεια είναι όμως ότι η πολιτική εκπροσώπηση της κοινωνίας μας έχει ανατεθεί κατά κανόνα στους άνδρες. Αυτό ισχύει τόσο σε κεντρικό επίπεδο αλλά πολύ περισσότερο στο τοπικό.
Παρά τον νόμο που υποχρεώνει τους επικεφαλής των συνδυασμών να περιλαμβάνουν στους υποψηφίους τους γυναίκες σε αναλογία 1/3 κατ’ ελάχιστον, η ανάδειξη γυναικών στην αυτοδιοίκηση βρίσκεται στη χώρα μας σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Κατ’ αρχάς η ίδια θέση του επικεφαλής είναι υπόθεση ανδρική. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Εταιρείας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ), στις εκλογές του 2014 συμμετείχαν 1.441 συνδυασμοί σε όλη τη χώρα, από τους οποίους μόνο 153 (ποσοστό 10,6%) είχαν γυναίκα στη θέση της επικεφαλής. Τελικά, στους 325 δήμους της χώρας εξελέγησαν μόνο 15 γυναίκες Δήμαρχοι (ένα ποσοστό 4,6%).
Νεότερη (2017) μελέτη της ΕΕΤΑΑ κατέδειξε ότι στην Περιφέρεια Αττικής έχουν εκλεγεί αναλογικά οι περισσότερες γυναίκες στη θέση της δημοτικής συμβούλου. Παρόλ’ αυτά η αναλογία είναι καταλυτική υπέρ των ανδρών: Το 73% (δηλαδή 1.620 άτομα) των δημοτικών συμβούλων στους 66 Δήμους της Αττικής είναι άνδρες και μόλις το 27% (600 άτομα) γυναίκες. Η πλέον ανδροκρατούμενη Περιφέρεια της χώρας είναι αυτή των Ιονίων Νήσων, όπου το ποσοστό των γυναικών αιρετών είναι μόλις 10%.
Ανάλογη εικόνα επικρατεί και στη Βουλή των Ελλήνων. Σύμφωνα με έκθεση (Οκτώβριος 2015) που παρουσίασε το Κέντρο Έρευνας Θεμάτων Ισότητας, από το σύνολο των 300 βουλευτών, μόλις οι 56 (18,3%) είναι γυναίκες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 ήταν οι αρχηγοί κομμάτων που ουσιαστικά αποφάσισαν ποιοι θα εκλεγούν, καθώς ίσχυσε το σύστημα της λίστας και όχι ο σταυρός προτίμησης. Στην προηγούμενη αναμέτρηση, αυτήν του Ιανουαρίου 2015, όπου εκφράστηκε με σταυρό η προτίμηση του εκλογικού σώματος σε υποψηφίους, οι γυναίκες βουλευτές ήταν περισσότερες! Συγκεκριμένα, ήταν 70 (14 παραπάνω), ένα ποσοστό 23,3% επί του συνόλου.
Διαχρονικά μάλιστα, το ποσοστό αυτό ήταν το καλύτερο ολόκληρης της δεκαετίας. Η μελέτη ξεκινά από το 1996. Σε εκείνες τις εκλογές, από τους 300 της Βουλής γυναίκες είχαν εκλεγεί 19 (6,3%).
Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε σε πρόσφατη ημερίδα η ευρωβουλευτής Ελίζα Βόζενμπεργκ, η εικόνα σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σαφώς βελτιωμένη. Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το 63% των βουλευτών είναι άνδρες και το 37% γυναίκες. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο μέσος όρος των γυναικών που έχουν εκλεγεί στο κοινοβούλιο της χώρας τους είναι 24%.
Η νομοθετική πρόνοια για την ισότιμη συμμετοχή γυναικών στα κέντρα λήψης εθνικών και τοπικών αποφάσεων και η υποχρέωση συγκρότησης των ψηφοδελτίων με συγκεκριμένη αναλογία φύλων, όσο και αν δεν λύνει το πρόβλημα, οπωσδήποτε εξαναγκάζει όλο το πολιτικό σύστημα να ασχοληθεί με το θέμα και να μην το προσπεράσει.
Αρκετοί διείδαν στις ποσοστώσεις των φύλων που υποχρεωτικά τέθηκαν στα ψηφοδέλτια, μια αντιδημοκρατική κρατική παρέμβαση. Στις περισσότερες περιπτώσεις κομμάτων και αυτοδιοικητικών παρατάξεων μάλιστα, η εύρεση γυναικών υποψηφίων για να ολοκληρωθεί η ανακήρυξη των συνδυασμών ήταν μια δύσκολη υπόθεση.
Βρισκόμαστε στην αρχή του συγκεκριμένου μέτρου και η κοινωνική παθογένεια που καλείται αυτό να θεραπεύσει είναι παραπάνω από ορατή. Οι ίδιες οι γυναίκες σε μεγάλο ποσοστό θεωρούν ότι η πολιτική δεν τις αφορά. Έχουν εσωτερικεύσει αυτή την ανισότητα και το φαινόμενο διαιωνίζεται, σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Οι σημερινές γυναίκες άλλωστε καλούνται να ανταποκριθούν σε πολλαπλούς και δυσανάλογα απαιτητικούς ρόλους, γεγονός που κάνει τη συμμετοχή τους στα κοινά συχνά αδύνατη: Γυναίκα εργαζόμενη, μητέρα υπεύθυνη για την ανατροφή των παιδιών, υπεύθυνη του νοικοκυριού, γυναίκα αντικείμενο το πόθου. Η αλλαγή ριζωμένων αντιλήψεων στην κοινωνία μας είναι αναγκαία, καθόλου όμως εύκολη.
Ποσόστωση 40% στα ψηφοδέλτια
Νομοσχέδιο με τίτλο για την “ουσιαστική ισότητα των φύλων” όπως αποτυπώνεται στον τίτλο του δημοσιεύτηκε στον ιστότοπο της Διαβούλευσης του Υπουργείου Εσωτερικών στις 6 Μαρτίου 2018. Μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο αυτό προβλέπει την αύξηση της ποσόστωσης για τη συμμετοχή γυναικών στα ψηφοδέλτια των κομμάτων και των αυτοδιοικητικών παρατάξεων.
“Σκοπός του παρόντος είναι η εξάλειψη των διακρίσεων με βάση το φύλο, η ίση μεταχείριση των φύλων, η παροχή ίσων ευκαιριών σε αυτά για την εναρμόνιση ιδιωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής”, όπως αναφέρεται στο 1ο του άρθρο.
Στα άρθρα 10 και 11 προβλέπεται πρώτον, ότι για τα κόμματα που κατέρχονται στις εθνικές εκλογές ο αριθμός των υποψηφίων βουλευτών από κάθε φύλο πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό τουλάχιστον ίσο με το 40% του συνολικού αριθμού των υποψηφίων τους σε όλη την Επικράτεια. Δεύτερον, ότι για τις δημοτικές παρατάξεις που συμμετέχουν στις τοπικές εκλογές ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων από κάθε φύλο θα ανέρχεται τουλάχιστον στο 40% του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου. Και τρίτον, ότι ο αριθμός των υποψήφιων περιφερειακών συμβούλων κάθε συνδυασμού από κάθε φύλο πρέπει να ανέρχεται σε ποσοστό ίσο τουλάχιστον με το 40% του συνολικού αριθμού των μελών του περιφερειακού συμβουλίου.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παλμός Γλυφάδας, 10 Μαρτίου 2018)
