Με βαθιά ακαδημαϊκή γνώση του αντικειμένου του και γνήσια αγάπη για το λαϊκό πολιτισμό, ο χοροδιδάσκαλος Γιάννης Ρουσιάνος είναι ο νέος πρόεδρος του Λαογραφικού Ομίλου Βάρης Σεμέλη. Όπως κάθε χρόνο τη γιορτή του προφήτη Ηλία, ο Σύλλογος παρουσίασε και φέτος στις 20 Ιουλίου στο Κόρμπι ένα εντυπωσιακό και προσεγμένο σε κάθε λεπτομέρεια φεστιβάλ παραδοσιακών χορών, τα 13α «Ορέστεια».
Μιλήσαμε με τον Γιάννη Ρουσιάνο για τις επιλογές των χορών, για την επαφή με τους παλαιότερους τρόπους διασκέδασης αλλά και την προοπτική του συγκεκριμένου χώρου.
Πολυμορφία βιωμάτων, ποικιλία τραγουδιών
Ένα από τα εντυπωσιακά στοιχεία του φεστιβάλ «Ορέστεια» είναι η ποικιλία των χορών και των μουσικών ρυθμών και ο γεωγραφικός πλουραλισμός που χαρακτηρίζει το πρόγραμμα. Τα μέλη της Σεμέλης παρουσίασαν χορούς από τη Ζάκυνθο, την Κόνιτσα και την Ανατολική Ρωμυλία. Ο Σύλλογος Ελληνικής Πολιτιστικής Παράδοσης «Τ’ αλωνάκι» από τη Χαλκίδα παρουσίασε χορούς από τη Βόρεια και Νότια Εύβοια. Ο Λαογραφικός Χορευτικός Ομιλος «Λυρίτες» που εδρεύει στην Ηλιούπολη επικεντρώθηκε σε παραδοσιακά κομμάτια από τις Σέρρες. Και τέλος οι χορευτές του Κέντρου Πολιτισμού «Χορεύρεσις» ταξίδεψαν τους θεατές στα παραδοσιακά γλέντια της Σερίφου και της Αμοργού.
Όπως σχολιάζει ο Γιάννης Ρουσιάνος, κάθε χρόνο η «Σεμέλη» προσπαθεί να παρουσιάσει κάτι διαφορετικό στο κοινό, από την εντυπωσιακή πολυμορφία της παράδοσης. «Κάθε περιοχή έχει διαφορετικό ύφος και οι άνθρωποι χορεύουν διαφορετικά», σημειώνει και εξηγεί:
«Όλα τα παραδοσιακά τραγούδια δημιουργούνται γύρω από τα βιώματα του λαού, οπότε το ύφος τους ταιριάζει με την κουλτούρα του κάθε τόπου και όσα έχουν ζήσει. Κάθε τόπος έχει διαφορετικές ιστορικές εμπειρίες και αυτό περνάει και στο χορό. Για παράδειγμα η μουσική της Ζακύνθου έχει ξεχωριστά στοιχεία σε σχέση με τις υπόλοιπες περιοχές, καθώς έχει επηρεαστεί περισσότερο από τη Δύση. Τα ακούσματα είναι διαφορετικά με το μαντολίνο ενώ το βιολί εκεί έχει διαφορετικό χρώμα σε σχέση με τις Κυκλάδες».
Επιστροφή στον παραδοσιακό χορό
Παρόλο που το φεστιβάλ είναι μια παράσταση που ανεβαίνει πάνω σε μια σκηνή, ενώ και οι χορευτές με τα κοστούμια τους αναπαριστούν ένα γλέντι που έκαναν άλλοι άνθρωποι ενός διαφορετικού τόπου και χρόνου, η ενέργεια που εκπέμπεται είναι αυθεντική και ο ηλεκτρισμός παρασέρνει τους πάντες. Ο Γιάννης Ρουσιάνος σχολιάζει σχετικά ότι ο ίδιος βιώνει έντονα τον χορό:
«Ασχολούμαι με τον παραδοσιακό χορό από πολύ μικρός, από 6 ετών. Μου έχει γίνει βίωμα και ας μην έχω ζήσει ποτέ σε χωριό. Μέσα από τους συλλόγους και τις παραστάσεις μου γεννήθηκε η περιέργεια να διαπιστώσω πώς διασκεδάζουν πραγματικά στα χωριά. Για το λόγο αυτό ξεκινήσαμε με τη Σεμέλη και τις εκδρομές, για να διαπιστώσουμε πόσο κοντά είναι η πραγματικότητα με αυτό που κάνουμε. Στόχος στη διδασκαλία μου είναι ο χορός να γίνει βίωμα, να μην πιέζονται οι χορευτές. Μέρος της διαδικασίας είναι να μάθουμε τι σημαίνει για αυτούς το χορεύειν».
Ο ίδιος διακρίνει σημάδια επιστροφής του κόσμου στην παράδοση, που κατά την άποψή του «γίνεται ξανά αναπόσπαστο κομμάτι». Όπως παρατηρεί, «ειδικά μετά την πανδημία τόσο στη Σεμέλη, όσο πιστεύω και σε άλλους συλλόγους, βλέπουμε πολύ περισσότερο κόσμο να προσεγγίζει την παράδοση και να στρέφεται στον ελληνικό παραδοσιακό χορό».
Η ιστορία των Ορέστειων
Τα «Ορέστεια» διοργανώνονται από το 2012 στη μνήμη του χορευτή του Συλλόγου, Ορέστη Κωνσταντίνου Μυλωνάκη, που έχασε τη ζωή του μόλις στα 19 του χρόνια προσφέροντας εθελοντική εργασία στον Εθνικό Δρυμό της Σαμαριάς. Ήταν αριστούχος φοιτητής του Τμήματος Βιολογίας του ΕΚΠΑ και το πανεπιστήμιο τιμώντας τη μνήμη του καθιέρωσε υποτροφία στο όνομά του, ενώ έδωσε και το όνομά του σε ένα νέο είδος φυτού που ανακαλύφθηκε στον Πάρνωνα, το Allium Orestis. Ο χρόνος για την οικογένειά του σταμάτησε στις 20 Ιουλίου 2011.
Το φεστιβάλ άνοιξε η μητέρα του Ορέστη και επί χρόνια πρόεδρος της Σεμέλης, Βάνα Σαλταπίδα, την οποία στον δικό του χαιρετισμό χαρακτήρισε «γυναίκα σύμβολο της περιοχής» ο Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος. Όπως είπε από μικροφώνου ο Δήμαρχος, «η βραδιά είναι αφιερωμένη στον μεγάλο απόντα, Ορέστη Κωνσταντίνο Μυλωνάκη». Και συνέχισε:
«Πολλές φορές ο πόνος και η θλίψη και τα συναισθήματα απώλειας κινούνται και δημιουργούν θετικά πράγματα. Απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους στεκόμαστε με σεβασμό και εκτίμηση γιατί κατάφεραν τον πόνο ενός χαμού να τον μετατρέψουν σε κάτι πολύ δημιουργικό», προσθέτοντας ότι οι παραδοσιακοί χοροί «είναι μια χρονοκάψουλα του ελληνισμού που καταδεικνύει ότι ερχόμαστε από πολύ μακριά. Με τέτοιες πρωτοβουλίες αισθανόμαστε πιο αισιόδοξοι».
Μεγάλος χορηγός των Ορέστειων ήταν και φέτος η ΑΜΚΕ Αιγέας, το κοινωφελές ίδρυμα των Αθανάσιου και Μαρίνας Μαρτίνου.
