Την απογοήτευσή της για το σημερινό καθεστώς πρόσβασης του κοινού στον αρχαίο ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα στο Λαιμό αλλά και την ανησυχία της για το νέο καθεστώς, αν προχωρήσει η δρομολογημένη επένδυση στον Αστέρα Βουλιαγμένης, εκφράζει η πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, Όλγα Σακαλή.
Η κα. Σακαλή σε αποκλειστική της συνέντευξη στην εφημερίδα Παλμός Γλυφάδας, αποκαλύπτει ότι σε πρόσφατη incognito επίσκεψη του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου στην παραλία του Αστέρα, η υπάλληλος του ταμείου είχε εντολές να πει ότι “απαιτείται άδεια από το Διοικητικό Συμβούλιο του Αστέρα” για τη δωρεάν είσοδο στον ναό, ενώ προέτρεψε τους εμβρόντητους αρχαιολόγους να δουν το μνημείο από το παράθυρο που έχει τοποθετήσει η ξενοδοχειακή επιχείρηση στον φράχτη.
Οι αρχαιολόγοι επιφυλάσσονται να τοποθετηθούν για το νέο ΕΣΧΑΔΑ μόλις το μελετήσουν ενδελεχώς, όμως επισημαίνουν ότι στους λόφους της χερσονήσου του μικρού Καβουρίου βρίσκονται διάσπαρτες αρχαιότητες και σημαντικά μνημεία που θα έπρεπε να αναδειχθούν ως ενιαίο σύνολο, στο οποίο οι πολίτες θα έχουν ελεύθερη πρόσβαση.
Μια προοπτική που προφανώς κλείνει οριστικά, αν η νέα επένδυση στον Αστέρα προχωρήσει.
Συνέντευξη στον Γιώργο Λαουτάρη
Κάνατε αυτοψία πρόσφατα στο ναό του Απόλλωνα Ζωστήρα, εντός του Αστέρα Βουλιαγμένης. Ποιο είναι το συμπέρασμά σας;
Μετά την απάντηση που εξέδωσε ο κύριος Πιτσιόρλας, πρόεδρος του ΤΑΙΠΕΔ, στο Δελτίο τύπου που εκδώσαμε τον Ιανουάριο για την εκποίηση του Αστέρα Βουλιαγμένης και για τις ανησυχίες που είχαμε ως Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, αποφασίσαμε να δούμε και την υφιστάμενη κατάσταση προσβασιμότητας του μνημείου.
Με αυτό το σκεπτικό αποφασίσαμε να πάμε στον Αστέρα ως απλοί πολίτες, αποκρύβοντας δηλαδή την ιδιότητά μας ως μέλη της διοίκησης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων. Αν την δηλώναμε πιστεύαμε ότι θα είχαμε άλλου είδους υποδοχή.
Ήρθαμε και ζητήσαμε να μπούμε στον ναό για να τον δούμε.
Για μένα είναι τραγικό αυτό, να βλέπεις σαν σε ενυδρείο ή ζωολογικό κήπο τον ναό.
Στην επιμονή μας, υποχώρησε και μας άφησε να μπούμε για περίπου 10 λεπτά. Μας παρακολουθούσε διακριτικά.
Δυστυχώς όμως επιβεβαιώθηκαν όλες οι ανησυχίες που είχαμε ως Σύλλογος για τη μη ελεύθερη πρόσβαση στον ναό, κάτι που αντίκειται και στο Σύνταγμα και στην αρχαιολογική νομοθεσία. Το ζητούμενο αυτή τη στιγμή είναι η πολιτεία να βρει τρόπους ώστε να διασφαλίσει την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών στον ναό.
Δεν συμφωνούμε λοιπόν με το υφιστάμενο καθεστώς. Πολλώ δε μάλλον αν προχωρήσει αυτή η επένδυση, στην οποία όσο και αν μας διαβεβαιώνει ο κύριος Πιτσιόρλας ότι θα υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση, αυτό δεν φαίνεται να διασφαλίζεται.
Πώς κρίνετε τη σημερινή κατάσταση του ναού του Απόλλωνα Ζωστήρα;
Ο ναός είναι σε μια καλή κατάσταση με την έννοια ότι έχουν γίνει οι κατάλληλες εργασίες αποστράγγισης. Ο συγκεκριμένος ναός είναι εκπαιδευτικά ένα πρότυπο. Μπορεί να κατανοήσει ο μη ειδικός, ακόμη και ένα μικρό παιδί, πώς ήταν ένας ναός στην αρχαιότητα. Είναι καλοδιατηρημένος, εύληπτος και αναγνώσιμος.
Το τροποποιημένο ΕΣΧΑΔΑ όπως παρουσιάστηκε από την ηγεσία του ΤΑΙΠΕΔ στο Δημοτικό Συμβούλιο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, εξαιρεί τον ναό από την παραχωρούμενη έκταση. Τι φοβάστε λοιπόν;
Κατ’ αρχάς, δεν έχουμε λάβει ως Σύλλογος το τροποποιημένο ΕΣΧΑΔΑ για να το αξιολογήσουμε και να το μελετήσουμε. Εκτός από τον προβεβλημένο Απόλλων Ζωστήρα, υπάρχουν αρχαιολογικά κατάλοιπα σε όλη την περιοχή του Καβουρίου. Η ιερατική οικία, ελληνιστικά κτίρια, προϊστορικές εγκαταστάσεις και πολλά άλλα που είναι κηρυγμένοι αρχαιολογικοί χώροι. Όλα αυτά αποτελούν ένα σύνολο και είναι σωστό να το δούμε έτσι, ως ένα δίκτυο δηλαδή αρχαιολογικών τόπων, το οποίο θα πρέπει να αναδειχθεί συνολικά.
Έχουμε σοβαρές ανησυχίες και επιφυλάξεις για το αν μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο μετά την δρομολογημένη επένδυση.
Κάνετε λόγο για “κατάργηση της αρχαιολογικής νομοθεσίας” στην ανακοίνωσή σας. Πώς το στηρίζετε αυτό;
Μιλάμε για μια σειρά από νόμους που ψηφίστηκαν κατά τη διάρκεια της μνημονιακής περιόδου. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο νόμος 4146/13 για τη Διαμόρφωση Φιλικού Αναπτυξιακού Περιβάλλοντος για τις Στρατηγικές και Ιδιωτικές Επενδύσεις, ο οποίος ιδρύει ένα Γραφείο Αρχαιολογικών Αδειών, που αντικαθιστά την Αρχαιολογική Υπηρεσία με το υπουργείο Ανάπτυξης. Είναι κάτι που δρα παράλληλα. Αυτό που φοβόμαστε είναι ότι όσο δεν έχει ουσιαστικό ρόλο η Αρχαιολογική Υπηρεσία, οι αδειοδοτήσεις θα υπογράφονται ανάλογα με τις διαθέσεις του κάθε επενδυτή, σε συνεργασία φυσικά με την κυβέρνηση.
Το πρώτο βήμα που θα κάνουμε ως Σύλλογος είναι να πιέσουμε την πολιτική ηγεσία και την πολιτεία ώστε να διασφαλίσει την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών κατ’ αρχήν στον ναό αλλά και σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους της περιοχής.
Πώς απαντάτε στο επείγον ζήτημα της ανάπτυξης της χώρας που ενδεχομένως απαιτεί κάποιες θυσίες;
Αν εννοούμε μια ανάπτυξη που καταστρέφει το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον ή δεν δίνει τη δυνατότητα να έχουν οι πολίτες πρόσβαση σε αυτό, είμαστε παγίως αντίθετοι με αυτήν. Έχουμε δημοσιοποιήσει πολλά ανάλογα κείμενα ως Σύλλογος, όπου υποστηρίζουμε μια αειφόρο, βιώσιμη ανάπτυξη, όμως με άλλα μέτρα και σε άλλη κατεύθυνση, όπου το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον θα είναι εφαλτήριο αυτής της ανάπτυξης και όχι εμπόδιό της.
[Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παλμός Γλυφάδας, 13 Φεβρουαρίου 2016]
