Μοιραστείτε το
Οι εκλογές τελείωσαν, το Δημοτικό Συμβούλιο με τη νέα του σύνθεση ξεκίνησε τις συνεδριάσεις, η τοπική δημοκρατία διευθετήθηκε για την ερχόμενη αυτοδιοικητική θητεία. Η εντολή του εκλογικού σώματος είναι σήμερα ακόμη «νωπή» όπως λέγεται, αλλά πόσο άραγε μπορεί να κρατήσει αυτό;
Η πρόβλεψη του νομοθέτη εξέτεινε τη διάρκεια της θητείας των δημοτικών συμβουλίων ξανά στην πενταετία, κρίνοντας ότι τα τέσσερα χρόνια που κράτησε η προηγούμενη περίοδος τελικά δεν επαρκούν ώστε μια τοπική διοίκηση να σχεδιάσει και να ολοκληρώσει ένα αντιπροσωπευτικό κομμάτι του οράματός της. Μέχρι την επόμενη εκλογική αναμέτρηση το 2028 οι πολιτικοί συσχετισμοί παγώνουν. Στο μεσοδιάστημα πώς εκφράζονται οι δημότες;
Στην τοπική αυτοδιοίκηση ως πεδίο άσκησης πολιτικής μπορούμε να ξεχωρίσουμε δύο σημαντικές διαφορές σε σχέση με την κεντρική πολιτική σκηνή:
Πρώτον, στο Δημοτικό Συμβούλιο δεν ισχύει η αρχή της δεδηλωμένης όπως στη Βουλή και η δημοτική αρχή δεν χρειάζεται την εμπιστοσύνη του σώματος και δεν αλλάζει παρά μόνο με παραίτηση του Δημάρχου, όπου όμως και πάλι δεν προβλέπονται πρόωρες εκλογές.
Δεύτερον, εξισορροπητικός παράγοντας για τη σταθερότητα αυτή, είναι η εγγύτητα των διοικούντων με τους διοικούμενους, οι προσωπικές και άμεσες σχέσεις που δημιουργούνται στις τοπικές κοινωνίες μεταξύ πολιτών και αιρετών, που ακόμα και σε μεγάλους Δήμους αποτρέπουν την αποξένωση της εξουσίας.
Παράλληλα, ο τοπικός Τύπος αλλά και οι τοπικές συλλογικότητες (αθλητικά σωματεία, πολιτιστικοί και εξωραϊστικοί σύλλογοι, άτυπες ομάδες κ.λπ.) λειτουργούν ως θεσμοί της κοινωνίας των πολιτών που μεταφέρουν τα μηνύματα των «κάτω» στους «πάνω» με έναν αδιαμεσολάβητο τις περισσότερες φορές τρόπο.
Η πολιτεία ωστόσο διαχρονικά έβλεπε στην αυτοδιοίκηση ένα πεδίο όπου μπορούσε να ενισχυθεί η συμμετοχή της κοινωνίας στη λήψη των αποφάσεων και με επίσημο εκτός από τον άτυπο τρόπο. Ειδικά στη μεταρρύθμιση του «Καλλικράτη» το 2010 η θέση αυτή φάνηκε πιο καθαρά από ποτέ, καθώς θεσπίστηκε μια σειρά νέων οργάνων που προβλέπουν τη συμμετοχή μη αιρετών πολιτών: Η Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων και το Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών και Προσφύγων είναι όργανα που υποχρεωτικά αναδεικνύουν οι δημοτικές αρχές και τη γνώμη των οποίων λαμβάνουν υπόψη σε μια σειρά από καθημερινές λειτουργίες της διοίκησης. Το επόμενο διάστημα θα δούμε και στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης τη συγκρότηση των οργάνων αυτών.
Η υπερδεκαετής ωστόσο εμπειρία από τη θέσπιση των οργάνων αυτών μέχρι σήμερα έχει δείξει ότι ζούμε σε μια κοινωνία (τοπικά τουλάχιστον) που προτιμά την ανάθεση από την εμπλοκή και την αντιπροσώπευση από τη συμμετοχή.
Οι υποχρεωτικές συνεδριάσεις της Δημοτικής Επιτροπής Διαβούλευσης στα 3Β δεν είχαν ποτέ απαρτία, που σημαίνει ότι δεν υπήρχε το παραμικρό ενδιαφέρον από όσους αναδείχτηκαν στο όργανο αυτό να διατυπώσουν μια γνώμη έστω και σιωπηρά διά της παρουσίας τους. Στις ηλεκτρονικές διαβουλεύσεις που εθιμοτυπικά αλλά και για χάρη της επιστημονικής επάρκειας διάφορων μελετών δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα του Δήμου, η συμμετοχή απέχει μακράν από το να χαρακτηριστεί αντιπροσωπευτική. Στις πολλαπλές άτυπες και μη υποχρεωτικής φύσης διαβουλεύσεις που η δημοτική αρχή Κωνσταντέλλου διοργάνωσε αυτά τα 9 χρόνια διοίκησης (για τις τεχνικές μελέτες ανάπλασης πλατειών, για τη συμμετοχή επαγγελματιών της εστίασης στο σύστημα «πληρώνω όσοι πετάω», για τη χωροθέτηση του Πράσινου Σημείου, για το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης, αν θυμηθούμε κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα) η συμμετοχή ήταν απογοητευτική.
Οι κάτοικοι της περιοχής εκφράζονται συνήθως ασυστηματοποίητα, περιπτωσιακά, σε μικρές καμπάνιες διαμαρτυρίας όταν η φάση της διαμόρφωσης των αποφάσεων έχει παρέλθει. Προτιμούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την οξύτητα της καταγγελίας και όχι τη διαλλακτικότητα της διαβούλευσης. Το στοίχημα της συμμετοχικότητας μέχρι σήμερα έχει χαθεί.
Κυριαρχεί μια κουλτούρα ιδιώτευσης και ανάθεσης που αφυπνίζεται εξεγερτικά μόνο όταν ένα πρόβλημα φτάσει στο κατώφλι του σπιτιού
Η διοίκηση Κωνσταντέλλου θα κάνει και αυτή τη φορά το βήμα. Ψηφίστηκε ήδη ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης, θα αναδειχθούν οι διάφορες συμμετοχικές και διαμεσολαβητικές επιτροπές. Η ζωντανή αναμετάδοση και δημοσίευση των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου στο διαδίκτυο (με διερμηνεία στη νοηματική πλέον), τα άτυπα καλέσματα για συζητήσεις επί των σχεδιασμών, η θετική ανταπόκριση των αιρετών στα ερωτήματα που θέτουν οι πολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όλα δείχνουν ότι υπάρχει μια δημοτική αρχή με βούληση για λογοδοσία, για επικοινωνία και αλληλεπίδραση με τους πολίτες. Είναι μια διοίκηση που θέλει να πείσει για τις επιλογές της και να ανατροφοδοτηθεί για τα λάθη της.
Είναι ανοιχτό το ερώτημα αν η στάση αυτή θα αλλάξει μια κατεστημένη κουλτούρα ιδιώτευσης και ανάθεσης που αφυπνίζεται εξεγερτικά μόνο όταν ένα πρόβλημα φτάσει στο κατώφλι του σπιτιού. Στη θητεία που μόλις ξεκίνησε θα δοθούν όλες οι ευκαιρίες.
