Η ανάρτηση μιας ταμπέλας οδοσήμανσης από την Περιφέρεια Αττικής, πριν τον ανισόπεδο κόμβο της Λαγουμιτζή με τη λεωφόρο Συγγρού στον Νέο Κόσμο, έφερε στην επιφάνεια τις προσδοκίες και τα συμπλέγματα δύο κόσμων που συγκρούονται: Είναι εκείνοι που πιστεύουν και επενδύουν σε ένα τουριστικό μέλλον της πρωτεύουσας “5 αστέρων” και εκείνοι που μειδιούν για τους μικρομεγαλισμούς της Ψωροκώσταινας.
Η αλήθεια είναι ότι η ίδια η ταμπέλα της Περιφέρειας όπως σχεδιάστηκε φέρνει γέλιο για την προχειρότητά της. Η σύντμηση της λέξης Αθηναϊκή σε “Αθην.” με ανάλογη αγγλική μετάφραση “Ath.” φανερώνει ότι την ενέργεια αυτή σχεδίασαν και εκτέλεσαν άνθρωποι παντελώς άσχετοι με τους στοιχειώδεις κανόνες επικοινωνίας. Το δε βελάκι που δείχνει προς τα πάνω, σε αντίθεση με τα διπλανά που έχουν φορά προς τα κάτω, προκαλεί επιπλέον ερωτηματικά και …γέλια.
Ωστόσο, η σύλληψη της έννοιας Athens Riviera έχει μεγάλη ιστορία, τα αποτελέσματα της οποίας δεν είναι μικρά ούτε βέβαια για γέλια.
Τον όρο υποστηρίζει ότι έχει κατοχυρώσει εμπορικά ο Χρύσανθος Πανάς, ο οποίος έχει συνδέσει το #athensriviera με το δημοφιλέστατο και διαχρονικό club της Βάρκιζας, Island. Η ιδέα μιας ενιαίας παραλιακής περιοχής στην Αττική που συνδυάζει τα ποιοτικά νερά κολύμβησης με υψηλής ποιότητας υπηρεσίες φιλοξενίας έχει δρόμο ακόμη να διανύσει ώστε να μπορεί να υπάρχει ευθεία αναλογία με τη γαλλική ριβιέρα. Ωστόσο όλοι παραδέχονται ότι τουλάχιστον στο κομμάτι των υδάτων κολύμβησης και της ποιότητας των ακτών, η Αττική υπερέχει της γαλλικής Νίκαιας και οι προσπάθειες επικεντρώνονται στον εκσυγχρονισμό των υποδομών και των επιχειρήσεων.
Άλλωστε, το συγκεκριμένο brand – σύλληψη έχει πείσει πολύ σημαντικούς παράγοντες: Αναζητώντας στο διαδίκτυο, θα βρούμε σχετικό λήμμα στη Wikipedia, ένα αναλυτικό άρθρο στις ταξιδιωτικές σελίδες των New York Times αλλά και την υιοθέτηση του όρου από τον ΕΟΤ και το Discover Greece. Πρόσφατα ο εκδοτικός οίκος Assouline εξέδωσε ένα λεύκωμα της Stéphanie Artarit με τον τίτλο Athens Riviera αξιοποιώντας το αρχείο και τις πληροφορίες του Χρύσανθου Πανά. Πάντως στην ιστοσελίδα του, το National Geographic παίρνει αποστάσεις από τον όρο στη σχετικά αναφορά για την Αθήνα και την ακτογραμμή της (“a coastline, the so-called Athens Riviera“).
Αναζητώντας πιο βαθιά για επίσημες αναφορές στον όρο, θα βρούμε την πρώτη αξιοποίηση του όρου “ριβιέρα” σε μια κοινοβουλευτική συζήτηση το μακρινό 1993. Τον Ιανουάριο του 1993 βουλευτές του ΠΑΣΟΚ κατέθεσαν επίκαιρη ερώτηση προς τον τότε υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας στην κυβέρνηση ΝΔ Αλέξανδρο Παπαδόγγονα για τα παλιά σκάφη που ήταν παρατημένα στη Σαλαμίνα. Μιλώντας για εκείνη την ευρύτερη περιοχή, ο βουλευτής Χανίων Γεώργιος Πρασιανάκης είπε μεταξύ άλλων για το πρόβλημα της ρύπανσης:
Θα καταστρέφει αυτό που ο συνάδελφος περιέγραψε, επεκτεινόμενο και παραπέρα, τις ακτές που όπως, μου έλεγαν αρκετοί κάτοικοι και ειδήμονες της περιοχής, μπορούσαν να είναι η Ριβιέρα, η Κυανή Ακτή της Αττικής. Είναι μία επιλογή που εδώ και 10ετίες τις μετέτρεψε σε ακατοίκητες και απαράδεκτες. Ξεκινούν από την Κινέττα, τον Ασπρόπυργο, τον Σκαραμαγκά, καταλαμβάνουν όλη αυτή την περιοχή, το νεκρό σήμερα Σαρωνικό.
Ο όρος θα αργήσει αρκετά να αναφερθεί ξανά στη Βουλή. Το 2010 σε πολύ διαφορετικές συνθήκες ο τότε βουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ θα αναφερθεί στη “ριβιέρα” ως κάτι συνώνυμο της “καταστροφής”, του τσιμέντου και της εμπορευματοποίησης. Μιλώντας στις 6 Οκτωβρίου 2010 σε συζήτηση για νομοσχέδιο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, που εισηγήθηκε η τότε υπουργός Τίνα Μπιρμπίλη, ο Παναγιώτης Λαφαζάνης είπε:
Πάτε να κάνετε νέα «Ριβιέρα» όλη την παραλιακή ζώνη από το Πέραμα μέχρι το Σούνιο και πάτε να εκχωρήσετε σε ιδιώτες και μεγάλα συμφέροντα τα δύο μεγάλα «φιλέτα» της παραλιακής ζώνης: Το ένα είναι το Ελληνικό, το οποίο στο όνομα των μεγάλων επενδύσεων και του τουρισμού, πάει για καταστροφή και μάλιστα, μπορεί να χρηματοδοτήσει αυτή την καταστροφή και το Πράσινο Ταμείο -φαντάζομαι- γιατί δεν το εμποδίζει αυτό να γίνει. Και το άλλο είναι η λιμενοβιομηχανική ζώνη ∆ραπετσώνας-Κερατσινίου, τα πρώην Λιπάσματα. Είναι μέγα «φιλέτο» κι αυτό που πάει προς οικοπεδοποίηση, τσιμεντοποίηση, εμπορευματοποίηση, ουρανοξύστες, ναυτιλιακά κέντρα κ.ο.κ.
Τα τελευταία πάντως χρόνια ο όρος έχει εμπνεύσει πολλές επιχειρήσεις σχετικές με τον τουρισμό στην παραλιακή να τον υιοθετήσουν στην εμπορική τους επωνυμία, προφανώς επειδή υπολογίζουν στη θετική του φόρτιση: Στη Βούλα έχουμε τον χώρο εστίασης Riviera Coast, στο Καβούρι το εστιατόριο με ψαρικά Αγορά Riviera, στη Βουλιαγμένη το ξενοδοχείο Athenian Riviera και στη Γλυφάδα το ξενοδοχείο Glyfada Riviera.
Αν στους ξένους επισκέπτες της χώρας, όλα αυτά “πιάνουν”, στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί δύσπιστοι, όπως φαίνεται από τα αρνητικά σχόλια στο twitter:
Το μεγάλο έλλειμμα, αυτό που αφήνει μεγάλα κενά που καλύπτονται από ερασιτεχνισμούς μεμονωμένων επιχειρηματιών και αποσπασματικότητα, όπως η ταμπέλα της Περιφέρειας, είναι ένα συνεκτικό και ολοκληρωμένο destination branding από τους υπεύθυνους για τον τουρισμό της χώρας.
