Είναι μεγάλο το στοίχημα να θέσει κανείς τη νέα τεχνολογία στην υπηρεσία των πολιτών για θέματα σπουδαιότερα από την απλή ατομική ψυχαγωγία. Και πράγματι, με ένα smart phone στο χέρι μπορεί κανείς παράλληλα με selfie φωτογραφίες και συζήτηση στα κοινωνικά δίκτυα για το πού και με ποιους πήγε, να βελτιώνει την πόλη του.
Την απλή αυτή ιδέα εφαρμόζει ήδη με μεγάλη επιτυχία πιλοτικά τα τελευταία δύο χρόνια ο Δήμος Θέρμης, μια πόλη 53.000 κατοίκων που βρίσκεται πολύ κοντά στη Θεσσαλονίκη. Με την εφαρμογή που έχει το χαρακτηριστικό όνομα “Βελτιώνω την πόλη μου” οι δημότες, οι κάτοικοι και οι απλοί επισκέπτες της Θέρμης επικοινωνούν άμεσα, αδιαμεσολάβητα και παραστατικά με τις δημοτικές υπηρεσίες για κάθε αίτημα, παράπονο ή αναφορά προβλήματος. Έτσι ο κάθε περαστικός με ένα κινητό τηλέφωνο γίνεται αυτόματα τα “μάτια” του Δήμου σε ό,τι συμβαίνει στην πόλη και χρειάζεται την επέμβαση των συνεργείων.
Πεταμένα σκουπίδια, καμένες λάμπες ηλεκτροφωτισμού, σπασμένα πλακάκια στα πεζοδρόμια, παράνομες διαφημιστικές πινακίδες, παράνομα παρκαρισμένα οχήματα είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες αναφορές. Οι χρήστες μπορούν επίσης να χρησιμοποιούν την πλατφόρμα για να υποβάλουν προτάσεις για τη βελτίωση των υποδομών της γειτονιάς τους. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία GPS, οι αναφορές αποκτούν ακριβές στίγμα πάνω στον χάρτη. Με τη χρήση της φωτογραφικής κάμερας, η αναφορά αποκτά και οπτικοποιημένη μορφή και βέβαια διαφωτίζει περισσότερο τους αρμόδιους για το μέγεθος και την ποιότητα του υπό εξέταση θέματος. Αν λειτουργεί ορθολογικά μια υπηρεσία, μπορεί να συγκεντρώνει τις αναφορές π.χ. για τις λακκούβες στο οδόστρωμα και να συντονίζει τα συνεργία για μια εργασία περισσότερο αποδοτική από τη σημερινή χαοτική στους περισσότερους δήμους διεκπεραίωση.
Κάθε καταχώρηση αρχικά βρίσκεται στην κατάσταση “Υποβλήθηκε”. Μόλις ο υπεύθυνος υπάλληλος του Δήμου λάβει γνώση και την προωθήσει στο αρμόδιο τμήμα, η κατάσταση αλλάζει σε “Σε εξέλιξη”. Τέλος, όταν το θέμα διεκπεραιωθεί η κατάσταση γίνεται “Διεκπεραιώθηκε”. Ο πολίτης που έκανε την καταχώρηση ενημερώνεται με e-mail για κάθε αλλαγή της κατάστασης. Παράλληλα, οι χρήστες μπορούν επιλέξουν να δουν τις καταχωρήσεις συγκεκριμένων κατηγοριών ή αυτές που ανήκουν σε συγκεκριμένη κατάσταση. Επίσης, μπορούν να ταξινομήσουν τις καταχωρήσεις ανά ημερομηνία καταχώρησης, αριθμό ψήφων και κατάσταση. Η εφαρμογή δεν είναι μονόπλευρη και ακολουθώντας την τάση στο διαδίκτυο, επιτρέπει τη διαδραστικότητα. Οι χρήστες μπορούν να προσθέτουν σχόλια σε καταχωρημένα αιτήματα. Μπορούν επίσης να ψηφίζουν αυτά που θεωρούν πιο σημαντικά.
Γιατί αυτό το τόσο απλό, με τα δεδομένα της σημερινής τεχνολογίας, βήμα είναι και επαναστατικό; Επειδή σήμερα το σύστημα αναφοράς προβλημάτων λειτουργεί με τον λιγότερο αποδοτικό τρόπο. Τα τηλεφωνικά κέντρα των δήμων σπανίως είναι εξυπηρετικά, οι δημοτικές υπηρεσίες ενημερώνονται κατά κύριο λόγο αποσπασματικά, ενώ τα θέματα αποκτούν τη δέουσα προσοχή και δημοσιότητα μόνο αν φτάσουν στο Δημοτικό Συμβούλιο από κάποιον σύμβουλο (συνήθως της αντιπολίτευσης). Αντιθέτως, ο Δήμος Θέρμης δεν κρύβει από κανέναν τα προβλήματά του, ταξινομεί και οργανώνει τις αναφορές που δέχεται και ακριβώς για το λόγο αυτό οι πιθανότητες είναι να τα επιλύει με αξιοσημείωτη ταχύτητα.
Στην ίδια πιλοτική εφαρμογή μπορεί κανείς να βρει χρηστικές πληροφορίες, όπως οι ελεύθερες θέσεις στα δημόσια πάρκινγκ ή τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και να αναζητήσει πληροφορίες για την τοπική αγορά. Να σημειωθεί ότι το λογισμικό που χρησιμοποιείται είναι ανοιχτού κώδικα και δεν κοστίζει, ενώ όλο το έργο διαχείρισης συγχρηματοδοτείται από κοινοτικούς πόρους.
Η “Έξυπνη πόλη” λοιπόν δείχνει το μέλλον για τις σχέσεις κατοίκων και δήμου και η προοπτική αυτή δεν πρέπει να αργήσει ούτε μέρα παραπάνω.
Το τέλος των πελατειακών σχέσεων
Αν υπάρχει ένας λόγος για να καθυστερήσει η εφαρμογή “έξυπνων” συστημάτων μέσω κινητών τηλεφώνων στη διαχείριση παραπόνων, αναφορών και προβλημάτων από τους δημότες είναι η κατάργηση της διαμεσολάβησης. Αυτό που για τους παραπονούμενους αποτελεί μεγάλο εμπόδιο, για ορισμένους είναι λόγος πολιτικής ύπαρξης. Εννοούμε το σύστημα που παρουσιάζει μια υποχρέωση ως προσωπική χάρη.
Δεν είναι λίγοι οι δημοτικοί άρχοντες που δελεάζονται από το ρόλο αυτόν. Η απουσία οργανωμένου συστήματος διαχείρισης αναφορών από τους πολίτες ευνοεί ένα καθεστώς όπου ο αντιδήμαρχος μέσω του προσωπικού του τηλεφώνου διεκπεραιώνει υποθέσεις για λογαριασμό των δημοτών, δίνοντας εντολές στις υπηρεσίες. Όσοι έχουν προσβάσεις και γνωριμίες αποκτούν προτεραιότητα, και από την άλλη μεριά όσοι προσπαθούν με τον “ορθόδοξο” τρόπο συνήθως μένουν με το ακουστικό στο χέρι.
Το πρόβλημα με το σύστημα αυτό δεν είναι μόνο ηθικό. Έχει σοβαρά ζητήματα αποτελεσματικότητας. Γενικότερα, η οικοδόμηση πελατειακών σχέσεων που έχει επικρατήσει σε όλα τα επίπεδα της εξουσίας (δημοτική – πολιτική κ.ο.κ.) έχει αφήσει παντού το στίγμα της. Ήρθε όμως η ώρα, τουλάχιστον σε αυτό το πεδίο, να σταματήσει.
(Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 25-10-2014)
