Διαστάσεις πολιτικής ρήξης μεταξύ κυβέρνησης και αξιωματικής αντιπολίτευσης παίρνει η υπόθεση του ορισμού των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών.
Διά του υπουργού Εσωτερικών, Γιάννη Μιχελάκη, η κυβέρνηση έχει διατυπώσει την πρόθεσή της να διεξαχθεί ο πρώτος γύρος των δημοτικών εκλογών στις 18 Μαΐου και ο δεύτερος μαζί με τις ευρωεκλογές, στις 25 Μαΐου 2014. Πρόκειται για μια διασταλτική και αυθαίρετη ανάγνωση του νόμου που η ίδια η ΝΔ ψήφισε και στήριξε, του “Καλλικράτη”, που ορίζει ότι η ανάδειξη των δημοτικών, τοπικών και περιφερειακών συμβουλίων γίνεται την ίδια μέρα με τις εκλογές για το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο.
Το παράδοξο όμως δεν είναι μόνο αυτό. Κατά μια πάγια πλέον τακτική, ο υπουργός Εσωτερικών εκφράζει δήθεν “προσωπικές απόψεις” δημοσίως, ακριβώς όπως έκανε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός με την αλλαγή του εκλογικού νόμου, για να τις πάρει πίσω αργότερα. Στο νεφελώδες αυτό τοπίο, όπου κανείς δεν ξέρει τι τελικώς ισχύει και τι όχι, φαίνεται ότι η κυβέρνηση πάει με τροχιοδεικτικές βολές, που έχουν την ιδιότητα να λάμπουν εντυπωσιακά αλλά πολύ γρήγορα να σβήνουν.
Το κλίμα πολιτικής αντιπαράθεσης με την αντιπολίτευση άναψε εξαρχής με δηλώσεις του υπεύθυνου για την αυτοδιοίκηση μέλους της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστα Πουλάκη που στηλίτευσε την προοπτική επίσπευσης των εκλογών κατά μία εβδομάδα. Στις 11 Νοεμβρίου 2013, όταν διατυπώθηκε για πρώτη φορά το θέμα με συνέντευξη του Γιάννη Μιχελάκη στο Mega, έκανε λόγο για “λαθροχειρίες” και “εκλογομαγειρέματα”. Στις 13 Ιανουαρίου οι τόνοι ανέβηκαν και με νέα ανακοίνωσή του ο Κ. Πουλάκης μίλησε για “αντιδημοκρατική κατρακύλα” της κυβέρνησης. Η τελευταία του ανακοίνωση στις 16 Ιανουαρίου κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι έχει υιοθετήσει “πολιτική των μηχανορραφιών, της παρανομίας και του αντιδημοκρατικού κατήφορου”, με σκοπό “να παραμείνει στην εξουσία”.
Η πολεμική στις κυβερνητικές προθέσεις κορυφώθηκε αυτή την εβδομάδα με κατάθεση κοινοβουλευτικής ερώτησης προς τον πρωθυπουργό του Αλέξη Τσίπρα και άλλων πέντε βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία σημειώνουν μεταξύ άλλων ότι “τέτοιου είδους παράνομοι και αντιδημοκρατικοί χειρισμοί” επιδιώκουν “να «χειραγωγήσουν» τη γνήσια και ανόθευτη έκφραση της λαϊκής βούλησης”. Παράλληλα, στην ερώτηση τονίζεται ότι τυχόν επίσπευση των εκλογών θα κοστίσει 50 εκατομμύρια ευρώ, αν στηθούν κάλπες για τρεις Κυριακές αντί για δύο.
Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνουν επιπλέον ότι τυχόν επιμονή του Αντώνη Σαμαρά στην επιλογή αυτή θα είναι “casus belli” για την αντιπολίτευση. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μετά την κοινοβουλευτική μονομαχία των αρχηγών, σειρά έχει το Συμβούλιο της Επικρατείας. Στην Κουμουνδούρου εκτιμούν ότι το ακυρωτικό δικαστήριο θα σταματήσει την εφαρμογή της υπουργικής απόφασης ή του Προεδρικού Διατάγματος, αν υπάρξει.
Με τη “σκέψη Μιχελάκη” έχει διαφωνήσει το αριστερό τόξο της αντιπολίτευσης, δηλαδή το ΚΚΕ και η ΔΗΜΑΡ εκτός βέβαια από τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Δημήτρης Κουτσούμπας με δηλώσεις του την Τετάρτη είπε ότι οι εκλογές “πρέπει να διευκολύνουν τους εργαζόμενους στην άσκηση του δικαιώματος της ψήφου” προσθέτοντας ότι “γι’ αυτό το ΚΚΕ θεωρεί ότι ο πρώτος γύρος των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών πρέπει να γίνει στις 25 Μάη, μαζί με τις ευρωεκλογές και ο δεύτερος γύρος για όσους δήμους ή περιφέρειες δεν έχει εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή να γίνει την Κυριακή 1 Ιούνη”. Να αναθεωρήσει κάλεσε την κυβέρνηση και η ΔΗΜΑΡ, υπογραμμίζοντας σε ανακοίνωσή της ότι “τυχόν εμμονή στην αρχική εξαγγελία της συνιστά πρόδηλη παραβίαση της νομιμότητας στο όνομα μικροκομματικών σκοπιμοτήτων”.
Η ελληνική πρωτοτυπία
Η σύμπτωση των τοπικών εκλογών με τις ευρωεκλογές είναι μια ελληνική πρωτοτυπία που καθιερώθηκε με το νόμο του “Καλλικράτη” και τίθεται για πρώτη φορά σε ισχύ από αυτή τη χρονιά. Καμία άλλη χώρα της ΕΕ δεν έχει υιοθετήσει παρόμοια ρύθμιση, ενώ για την καινοτομία αυτή έχει εκφράσει από νωρίς αντιρρήσεις η ίδια η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας.
Το σκεπτικό των δημάρχων ήταν τότε ότι η ιδιαιτερότητα της πολιτικής μάχης αφενός για τους Δήμους και τις περιφέρειες, αφετέρου για το ευρωκοινοβούλιο σβήνει, μιας και τα μηνύματα που δέχονται οι ψηφοφόροι θα είναι πολλαπλά και αντικρουόμενα.
Άλλη σημαντική παρενέργεια της σύνδεσης ευρωεκλογών με τοπικές εκλογές είναι η παράταση της θητείας των δημοτικών και περιφερειακών αρχών κατά ένα έτος, ώστε πλέον να κατλαμβάνει μια πλήρη πενταετία. Αν συνυπολογίσει κανείς ότι σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο δεν υπάρχει δυνατότητα πρόωρων εκλογών, πρότασης μομφής ή εκλογής δημάρχου εκτός της παράταξης που πλειοψήφησε στις τελευταίες εκλογές, αντιλαμβάνεται εύκολα ότι απομακρυνόμαστε ακόμη περισσότερο από τις αρχές της λογοδοσίας των αρχών, του δημοκρατικού ελέγχου στα πεπραγμένα τους και βέβαια της ανακλητότητάς τους.
Με δεδομένο μάλιστα το ρευστό συνήθως χαρακτήρα των πολιτικών συμμαχιών που συνάπτονται ενόψει δημοτικών εκλογών και στις περισσότερες περιπτώσεις οδηγούν σε κύματα ανεξαρτητοποιήσεων συμβούλων, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αντί το σχήμα αυτό να προσθέτει πολιτική σταθερότητα, μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε πλήρη ακυβερνησία ένα δήμο ή ακόμη χειρότερα, μια περιφέρεια.
Του Γιώργου Λαουτάρη από τον Παλμό Γλυφάδας (25-1-2014)
