Αυτή τη φορά τα απίθανα παιδιά της Ακαδημίας Ρομποτικής Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, τα μέλη της γνωστής ομάδας Inventors, δεν περιορίστηκαν στον «θορυβώδη» και πολύχρωμο κόσμο της εκπαιδευτικής ρομποτικής. Ανταποκρίθηκαν με ενθουσιασμό σε μια πρόσκληση του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής και εντυπωσίασαν με τη μεθοδικότητα, την επινοητικότητα και τις δεξιότητές τους, αποσπώντας το πρώτο βραβείο σε έναν πανελλήνιο διαγωνισμό για το εθνικό Κτηματολόγιο.
Παρουσίασαν μια ολοκληρωμένη και εφαρμόσιμη λύση σε ένα πρόβλημα που η κυβέρνηση και η ηγεσία του Κτηματολογίου θεωρούν μέχρι σήμερα ανυπέρεβλητο: Έχουν προς ψηφιοποίηση δισεκατομμύρια σελίδες από το αρχείο τους, αλλά η υπάρχουσα τεχνολογία, που απαιτεί τον χειρισμό των μηχανημάτων σάρωσης από ανθρώπους, επεκτείνει απαγορευτικά το χρόνο ολοκλήρωσης των εργασιών.
Το υπουργειο Ψηφιακής Πολιτικής σε μια πολύ πρωτότυπη ενέργεια, δήλωσε ότι θα εμπιστευτεί τη νέα γενιά και προκήρυξε έναν διαγωνισμό προς τις ομάδες ρομποτικής της χώρας, με χρηματικό έπαθλο 5.000 ευρώ, δίνοντας διορία μόλις δύο εβδομάδων για να παρουσιάσουν μια λύση στο πρόβλημα. Στις 11 ομάδες που ανταποκρίθηκαν, οι Inventors, κέρδισαν την πρώτη θέση και βέβαια τις εντυπώσεις.
Συζητήσαμε με την ομάδα που εμπνεύστηκε, σχεδίασε και υλοποίησε σε χρόνο ρεκόρ μια τεχνολογική πρόταση που ίσως αποτελεί το μέλλον της ψηφιοποίησης εγγράφων: Τον Χρήστο Βλάση, τον Άγγελο Θεοδωρίδη, τον Γιώργο Ραυτόπουλο, τον Γιώργο Γκιώνη και τη Μαρουσώ Μπαγλατζή. Μαζί τους ήταν η προπονήτρια της ομάδας, Δανάη Μπρίλη, αλλά και ο τεχνικός σύμβουλος της Ακαδημίας, Δημήτρης Τσατραφίλης.
Τα παιδιά περιέγραψαν με μεγάλη σεμνότητα το κατόρθωμά τους σαν να ήταν «άλλη μια ημέρα στη δουλειά», επικεντρωμένα στους επόμενους στόχους της χρονιάς. Άλλωστε, το έπαθλο που κέρδισαν αξιοποιείται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση των επόμενων διαγωνισμών.
Το «θαύμα» της εκπαιδευτικής ρομποτικής δεν είναι ότι μπορεί να γεννήσει μια νέα ευρεσιτεχνία ή ένα νέο εμπορικό προϊόν, καθώς δεν είναι αυτός ο στόχος. Το εκπληκτικό έγκειται στο γεγονός ότι μαθητές Γυμνασίου αναπτύσσουν τέτοιες δεξιότητες ώστε να μπορούν να κατανοήσουν, να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν με τα χέρια τους και με μικρό κόστος πολύπλοκες συσκευές όπως ένα σκάνερ υψηλής ευκρίνειας, με αυτόματο μηχανισμό αλλαγής των σελίδων σε βιβλία.
Για το λόγο αυτό, η επένδυση του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης στην Ακαδημία αυτή είναι ίσως από τις σημαντικότερες εκπαιδευτικές πρωτοβουλίες που έχει λάβει για να αναπτυχθούν οι πιο γόνιμες ιδέες.
Πείθοντας τους κριτές
Στο φιλόξενο χώρο της Ακαδημίας, η ομάδα ετοιμάζεται για τις επόμενες προκλήσεις. Το πρότυπο σκάνερ βιβλίων, το SuperScan των Inventors, βρίσκεται σε περίοπτη θέση αλλά η ομάδα είναι πλέον απορροφημένη σε νέα σχέδια. Τους πάμε λίγες εβδομάδες πίσω και ρωτάμε ποιο ήταν το στοιχείο που ξεχώρισε στο δικό τους σχέδιο και απέσπασε την πρωτιά στον διαγωνισμό.
Απαντά ο Άγγελος:
«Είχαμε δουλέψει με διαφορετική λογική. Κάποιοι πήγαν να προσαρμόσουν έναν αυτόματο φυλλομετρητή στον μεγάλο σαρωτή που έχει ήδη το Εθνικό Κτηματολόγιο. Αυτό που μας ξεχώρισε ήταν ότι παρουσιάσαμε ένα πλήρως λειτουργικό πρωτότυπο, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα. Με μικρές αλλαγές μπορεί να αποτελέσει ολοκληρωμένη λύση ψηφιοποίησης».
Συμπληρώνει η Μαρουσώ:
«Είμασταν οι μοναδικοί που παρουσιάσαμε και notebook. Είναι ένα φυλλάδιο που ετοιμάσαμε και δώσαμε στους κριτές, στο οποίο εξηγούμε αναλυτικά πώς λειτουργεί η συσκευή μας, τις σκέψεις μας, πώς το υλοποιήσαμε, αλλά και το επιχειρηματικό κομμάτι, πώς δηλαδή μπορεί να υλοποιηθεί και μια μελέτη των ανταγωνιστικών συσκευών».
Βάσει της συγκριτικής μελέτης του ανταγωνισμού που έκανε η ομάδα, οι δύο βασικές ανταγωνιστικές συσκευές που ήδη κυκλοφορούν στην αγορά κοστίζουν 17.000 ευρώ η μία και 2.000 ευρώ η άλλη. Το Superscan των Inventors έχει κόστος 900 ευρώ. Όπως εξηγούν τα παιδιά, οι κριτές ρώτησαν περισσότερο για τις τεχνικές λεπτομέρειες της νέας συσκευής. Αξιολόγησαν θετικά το γεγονός ότι το Superscan αναγνωρίζει αυτόματα το μέγεθος της σελίδας και ενδιαφέρθηκαν να μάθουν γιατί επιλέχθηκε το ξύλο ως υλικό κατασκευής του προτύπου.
Ο Δημήτρης Τσατραφίλης μας εξηγεί:
«Δεν ανακαλύψαμε τον τροχό. Η συζήτηση για μια αυτόματη συσκευή σάρωσης γίνεται εδώ και πολλά χρόνια στην τεχνική κοινότητα. Υπάρχουν ήδη ανταγωνιστικά προϊόντα, τα οποία είναι είτε πάρα πολύ ακριβά είτε μη ολοκληρωμένα».
Ο Άγγελος συμπληρώνει:
«Σκοπός αυτής της κατασκευής ήταν εξαρχής να αποτελέσει μέρος του προγράμματος ψηφιοποίησης των εγγράφων. Γι’ αυτό ξεκινήσαμε από την αρχή να δημιουργήσουμε ένα λειτουργικό πρότυπο που να ανταποκρίνεται στο πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει σήμερα το Εθνικό Κτηματολόγιο. Με κάποιες αλλαγές, για να είναι πιο εύκολο στη χρήση, δηλαδή χωρίς να χρειάζεται δίπλα έναν υπολογιστή να τρέχει των κώδικα μπορεί να αποτελέσει προϊόν που θα προωθηθεί στην αγορά».
«Είχαμε εξαρχής κατά νου να παρουσιάσουμε τη δουλειά αυτή σε κάποια εταιρεία ή φορέα που ενδιαφέρεται για μια ανάλογη λύση», διευκρινίζει ο Γιώργος Ραυτόπουλος.
Πώς η ρομποτική βοηθά στο σχολείο
Όλα τα μέλη της ομάδας πηγαίνουν στα Γυμνάσια της περιοχής (Βούλα, Γλυφάδα, Κορωπί). Ρωτάμε αν και πώς η ρομποτική τους έχει βοηθήσει στη σχολική τους ζωή και επίδοση. Απαντά πρώτη η Μαρουσώ:
«Στα μαθήματά μου συγκεκριμένα δεν έχει κάποια συμβολή. Όμως γενικά η ρομποτική με βοήθησε να αναπτύξω πολλές δεξιότητες, όπως στο τεχνικό κομμάτι. Στο σχολείο όποτε χρειάζεται να παρουσιάσω κάποια εργασία, αξιοποιώ πολύ τις εμπειρίες από τη ρομποτική. Επίσης με έχει βοηθήσει πολύ στο να μάθω να συνεργάζομαι με τους άλλους».
Μια διαφορετική διάσταση δίνει ο Γιώργος Ραυτόπουλος:
«Μέσα στους διαγωνισμούς ρομποτικής δουλεύουμε πολύ το ψυχολογικό κομμάτι. Διαχειριζόμαστε καλύτερα το στρες και αποδίδουμε σε συνθήκες πίεσης, μπορούμε πολύ πιο ομαλά να αντιμετωπίσουμε δύσκολες καταστάσεις».
Το λόγο παίρνει ο Γιώργος Γκιώνης:
«Η ρομποτική και τα μαθήματα του σχολείου είναι πάρα πολύ διαφορετικά. Δυστυχώς το σχολείο δεν προσαρμόζεται ακόμα στις απαιτήσεις των σπουδών και της εργασίας. Αυτό το κάνει όμως η ρομποτική. Ακόμη και στην πληροφορική, οι γλώσσες προγραμματισμού που μαθαίνουμε στο σχολείο είναι πανάρχαιες».
Ρωτάμε έπειτα τα παιδιά της ομάδας αν βλέπουν τη ρομποτική ως τη μελλοντική τους απασχόληση: «Μου περνά πλέον από το μυαλό», απαντά η Μαρουσώ και προσθέτει:
«Μέχρι να ξεκινήσω τη ρομποτική πάντα έλεγα ότι πάω για ιατρική, η παιδοενδοκρινολογία ήταν το όνειρό μου. Πλέον όμως έχω κι άλλες σκέψεις».
Ο Άγγελος φαίνεται να έχει βρει τον στόχο του:
«Είναι κάτι που με εμπνέει, δεν ασχολούμαι μόνο εδώ στην ομάδα, αλλά και μόνος μου. Αν καταφέρω να το κάνω επάγγελμα, πιστεύω ότι θα τα καταφέρω και θα μου αρέσει. Δεν υπάρχει κάποιο πεδίο που να καλύπτει πλήρως τη ρομποτική που έχει και το κομμάτι της κατασκευής και του σχεδιασμού. Συνδυάζει την πληροφορική, τους ηλεκτρολόγους και τους μηχανολόγους».
«Πιστεύω ότι η ρομποτική κουμπώνει σε πολλές ειδικότητες, όπως ο ειδικός πληροφορικής, ο σχεδιαστής λογισμικού, ο web developer ή και ο μηχανολόγος μηχανικός»,
συμπληρώνει ο Γιώργος Ραυτόπουλος.
Η ομάδα είναι το κλειδί
Ένα αξιοπρόσεκτο σημείο της εκπαιδευτικής ρομποτικής είναι το γεγονός ότι πάντα αποτελεί μια ομαδική δραστηριότητα. Συζητήσαμε για το θέμα με τους Inventors, καταγράφοντας τις απόψεις τους για τη συλλογικότητα: «Χωρίς συνεργασία πιστεύω ότι δεν μπορεί να υλοποιηθεί κάποιο project ρομποτικής», απαντά η Μαρουσώ και συνεχίζει:
«Χρειάζονται πολλοί για να δίνουν ιδέες γιατί ο καθένας σκέφτεται διαφορετικά. Όταν οι διαφορετικές ιδέες ενώνονται, οδηγούν σε πολύ πιο λειτουργικές λύσεις σε σύγκριση με κάτι ατομικό. Η ομαδικότητα μας βοήθησε πάρα πολύ».
Στην επίλυση των διαφωνιών επικεντρώνεται ο Γιώργος Ραυτόπουλος:
«Πάντα προσπαθούμε να κρατήσουμε ένα επίπεδο στην επικοινωνία μας. Όλων οι απόψεις μετρούν και δεν θέλουμε την προκατάληψη. Θέλουμε κάτι πιο ανοιχτό, να είμαστε ήρεμοι και να δείχνουμε σεβασμό ο ένας στον άλλο».
Ο Άγγελος απαντά στο ερώτημα αν υπάρχει αρχηγός: «
Όχι, όλα τα μέλη είναι ισάξια, κυρίως γιατί δεν μπορούμε να κάνουμε όλοι όλα». Και αναπτύσσει την εξής προσωπική εμπειρία: «Όταν πρωτοήρθα στην ομάδα, ήξερα μόνο να προγραμματίζω, είναι κάτι πολύ εξειδικευμένο. Μετά από χρόνια μπορώ να κάνω και μια παρουσίαση με μεγαλύτερη άνεση, να κάνω κάποιες κατασκευές και άλλα πολλά. Σε αυτό έχουν συμβάλει οι προπονητές αλλά και τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Δεν ακούμε απλώς τις απόψεις όλων, αλλά μοιραζόμαστε τις δεξιότητές μας. Θέλουμε όλοι να εξελιχθούμε».
Συνεργασία αντί ανταγωνισμού
Το συνεργατικό πνεύμα παραδόξως κυριαρχεί και στους διαγωνισμούς.
«Δεν δείχνουμε ανταγωνιστικοί στους διαγωνισμούς, δεν θέλουμε να τρομάξουμε τις άλλες ομάδες, είμαστε φιλικοί», λέει η Μαρουσώ. «Πηγαίνουμε στους άλλους πάγκους, βλέπουμε και συζητάμε, γνωριζόμαστε για να να δημιουργηθεί μια πιο φιλική σχέση. Σίγουρα υπάρχει ένα ανταγωνιστικό στοιχείο γιατί κάποιος πρέπει να βγει πρώτος», παραδέχεται.
O Γιώργος Ραυτόπουλος προσθέτει:
«Πιστεύουμε σε έναν ευγενή επαγγελματισμό και προσπαθούμε να κρατάμε ένα ανοιχτό κλίμα. Στους διαγωνισμούς δεν πάμε μόνο για τη νίκη, πάμε και για να μάθουμε».
Τα παιδιά ανακαλούν το κλίμα στα αθλήματα που κάνουν. «Εγώ έπαιζα ποδόσφαιρο, θυμάμαι σε εκτός έδρας παιχνίδια μιας πραγματικά μικρής κατηγορίας ένα πολύ εχθρικό κλίμα», αναφέρει ο Γιώργος Γκιώνης. Ο Άγγελος και ο Γιώργος Ραυτόπουλος παίζουν ακόμη υδατοσφαίριση και βόλεϊ αντίστοιχα και το φιλικό κλίμα της ρομποτικής τους φαίνεται μοναδικό.
Τα επόμενα σχέδια
Ο τελευταίος διαγωνισμός έφερε στο ταμείο της ομάδας ένα σημαντικό χρηματικό έπαθλο. Ρωτάμε την προπονήτρια Δανάη Μπρίλη πώς σκοπεύουν οι Inventors να το αξιοποιήσουν:
«Ο διαγωνισμός FTC είναι πολύ ακριβός και το ρομπότ μας κάθε χρόνο στοιχίζει πολλά χρήματα. Είναι τετραψήφια τα νούμερα και με τα έξοδα μετακίνησης, φτάνουμε πενταψήφια ποσά», σημειώνει.
Μέχρι πέρσι, ο διαγωνισμός FTC δεν υπήρχε στην Ελλάδα και η ομάδα έχει ήδη ταξιδέψει δύο φορές στο εξωτερικό, στην Κύπρο και τη Ρουμανία.
«Επειδή δεν έχουμε μεγάλους χορηγούς, θέλουμε έσοδα για τις δράσεις που διοργανώνουμε. Τον Ιανουάριο θέλουμε να συμμετάσχουμε στον διαγωνισμό της Ρουμανίας. Είναι από τους πιο ανταγωνιστικούς διαγωνισμούς του κόσμου και θα κάνουμε εξαιρετική εξάσκηση. Η Ρουμανία είναι παγκόσμια δύναμη σε αυτόν τον διαγωνισμό».
Κατόπιν μας ξεδιπλώνει τα επόμενα σχέδια της ομάδας:
«Έχουμε σκοπό να κάνουμε στον Δήμο μας, στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Βούλας, ένα STEM Festival, το οποίο ετοιμάζουμε αυτές τις μέρες. Θα έχει μια πρόκληση μηχανικής για μαθητές πολλών ηλικιών. Τα παιδιά θα κληθούν να φτιάξουν με καθημερινά υλικά μια κατασκευή χρησιμοποιώντας τις έννοιες της μηχανικής. Μέσα στον Φεβρουάριο σκοπεύουμε να διοργανώσουμε μια φιλική διοργάνωση προσομοίωσης διαγωνισμού ρομποτικής για ομάδες FTC από όλη την Ελλάδα, το λεγόμενο σκρίματζ. Τέλος, στις αρχές Μαρτίου έχουμε τον ελληνικό διαγωνισμό FTC. Έχουμε ένα γεμάτο πρόγραμμα».
Ο ρόλος της προπονήτριας
Η Δανάη Μπρίλη αυτή την περίοδο ολοκληρώνει τη διπλωματική της εργασία στο τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών του Μετσοβίου. Από το Λύκειο ασχολείται με τη ρομποτική, προπονώντας ομάδες σε όλα της τα φοιτητικά χρόνια. Το επιστημονικό της αντικείμενο είναι η τεχνητή νοημοσύνη, όμως εκτός από τον προγραμματισμό ασχολείται ιδιαίτερα με την επικοινωνία και την εξωστρέφεια των ομάδων που αναλαμβάνει.
«Ο δικός μου ρόλος είναι καθοδηγητικός και οργανωτικός, αν και πάντα έχω την επιθυμία να παίξω κι εγώ. Είναι όμως δουλειά των παιδιών» αναφέρει. Για τις ζόρικες δύο εβδομάδες του τελευταίου διαγωνισμού λέει ότι «αυτό που έκανα εγώ ήταν να κάνω έναν προγραμματισμό για τις εργασίες της πρώτης και της δεύτερης εβδομάδας και έπειτα να μοιράσουμε σε όλα τα μέλη της ομάδας διάφορες εργασίες, ώστε να δουλεύουν όλοι παράλληλα. Είχε ξενύχτι στην Ακαδημία. Ήταν μια δουλειά των παιδιών».
