Connect with us

Hi, what are you looking for?

βιβλίο

Όνειρα και εφιάλτες μιας άγνωστης, λευκής Αμερικής

Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, Το τραγούδι του χιλμπίλη, εκδόσεις Δώμα

Η απόσταση και η άγνοια για τα δεδομένα της αμερικανικής κοινωνίας θολώνει κάθε προσπάθεια στη χώρα μας να αποκωδικοποιηθεί η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές. Για όσους δεν αρκούνται στις αναλύσεις που απλώς προβάλλουν στις ΗΠΑ ελληνικά ζητούμενα, ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο που κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ το 2016 και στη χώρα μας το 2018 από τις εκδόσεις Δώμα, με τίτλο Το τραγούδι του χιλμπίλη, μπορεί να φωτίσει μια ενδιαφέρουσα πτυχή από τη ζωή και την καθημερινότητα μιας ιδιαίτερης κοινωνικής κατηγορίας, τους οικονομικά επισφαλείς λευκούς Αμερικανούς.

Ο συγγραφέας του βιβλίου, Τζέιντι Βανς, με αυτό το μπεστ σέλλερ του κατάφερε όχι απλώς να γίνει η φωνή μιας μεγάλης κοινότητας από τις μεσοδυτικές πολιτείες που έχουν σκωτοϊρλανδική καταγωγή και εργατική ταξική προέλευση, αλλά και να ξεκινήσει μια πολιτική καριέρα που απογειώθηκε με ασύλληπτη ταχύτητα: Το 2022 στις πρώτες του εκλογικές μάχες πήρε το χρίσμα των ρεπουμπλικανών και κατόπιν εξελέγη γερουσιαστής του Οχάιο. Ενώ από τον Ιανουάριο του 2025 θα είναι ο αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ τον επέλεξε ως «νούμερο δύο» στην καμπάνια του. 

Η ενσάρκωση του αμερικανικού ονείρου

Ο αυτοβιογραφούμενος αφηγητής εξιστορεί την έξοδό του από το τέλμα της κοινότητάς του προς την κοινωνική ανέλιξη και την επαγγελματική ανάδειξη πριν αναμιχθεί με την πολιτική. Επανειλημμένα αναφέρεται στο «αμερικανικό όνειρο» το οποίο θεωρεί ότι ενσαρκώνει ο ίδιος, σε μια εξιστόρηση ζωής που χαρακτηρίζεται από ενσυναίσθηση αλλά και ευθύτητα όταν περιγράφει με λεπτομέρειες τα παιδικά του τραύματα, λόγω της εξαρτημένης από ουσίες μητέρας του και του ασταθούς οικογειακού του περιβάλλοντος. Ο Τζέιντι Βανς ανήκει στους ανθρώπους που οι συμπατριώτες του αποκαλούν υποτιμητικά χιλμπίληδες, δηλαδή ανθρώπους των λόφων ως προερχόμενους από περιοχές στα Απαλάχια Όρη, κοκκινοσβέρκηδες («rednecks») ακόμα και λευκά σκουπίδια. Η καταγωγή αυτή συνοδεύεται από μια συγκεκριμένη βαριά προφορά, έναν κώδικα καθημερινής συμπεριφοράς που περιλαμβάνει φωνές, βωμολοχίες, βία και βέβαια, φτώχεια. 

Ο Τζέιντι Βανς μετά την επιτυχία του αυτοβιογραφικού του βιβλίου εξελέγη γερουσιαστής και φέτος επιλέχθηκε από τον Ντόναλντ Τραμπ ως νούμερο δύο της καμπάνιας του, οπότε τον Ιανουάριο του 2025 θα αναλάβει νέος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ (φωτογραφία: Gage Skidmore via Flickr)

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η αποκάλυψη των πολλαπλών διακρίσεων που βιώνει αυτή η μεγάλη κατηγορία ανθρώπων, τους οποίους οι περισσότεροι μη γνώστες της αμερικανικής πραγματικότητας θα τους κατέτασσαν άκριτα στην προνομιούχα θέση της «λευκής υπεροχής». Πρόκειται όμως στην πραγματικότητα για μεγάλα κύματα εσωτερικών μεταναστών που ταξίδεψαν από τον Νότο στις μεσοδυτικές πολιτείες για να απασχοληθούν ως εργάτες και εγκλωβίστηκαν γεωγραφικά και κοινωνικά στις περιοχές που ερήμωσε και μετέτρεψε κατόπιν σε ζώνες σκουριάς η αποβιομηχάνιση της χώρας τα τελευταία χρόνια. Τα στρώματα αυτά, χτυπημένα οικονομικά και στα όρια του περιθωρίου σήμερα, μια ευρωπαϊκή οπτική των πραγμάτων θα τα κατέτασσε πολιτικά στη σοσιαλδημοκρατία ή στην Αριστερά. Στις αμερικανικές ωστόσο ταξινομήσεις, πλέον αποτελούν πιστούς ψηφοφόρους των ρεπουμπλικανών. Η εργατική τους προέλευση συμβαδίζει με τον ρατσισμό και τον σεξισμό.

Γράφοντας το Τραγούδι του χιλμπίλη, ο Τζέιντι Βανς διατρανώνει την πεποίθησή του ότι το αμερικανικό όνειρο είναι ακόμη ζωντανό, αφού λειτούργησε στη δική του περίπτωση. Παρόλο που διαγράφει στην αφήγησή του με τον πιο γλαφυρό τρόπο το σύστημα που υψώνει φραγμούς στους ανθρώπους της κοινότητας και της οικογένειάς του, εστιάζει τελικά στην ατομική ευθύνη των χιλμπίληδων για τη φτώχεια και τη στασιμότητά τους. Οι δρόμοι της κοινωνικής κινητικότητας που οδηγούν στην ατομική ευημερία είναι ανοιχτοί, υποστηρίζει ο νέος Αμερικανός αντιπρόεδρος, αρκεί κανείς να πιστέψει στον εαυτό του και να έχει όρεξη για δουλειά. «Στην Αμερική η διαίρεση της κοινωνίας σε τάξεις δεν έχει να κάνει μόνο με τα χρήματα», αλλά και με τις κοινωνικές σχέσεις γράφει σε ένα σημείο. 

Από το Netflix στην πολιτική

Ο Βανς ανέβαλε τις σπουδές του και χρησιμοποίησε την υποτροφία που δίνεται σε όσους υπηρετήσουν θητεία στους πεζοναύτες. Έτσι πέτυχε να εισέλθει στην ανώτατη κρατική εκπαίδευση, χωρίς να καταβάλει τα υπέρογκα δίδακτρα. Και πάλι όμως χρειάστηκε να δουλέψει σε τρεις δουλειές ταυτόχρονα και να κοιμάται ελάχιστες ώρες για να ανταποκριθεί στα έξοδα, χωρίς να ζητήσει ούτε δολάριο από την οικογένειά του. Ακολούθως, με το «σπαθί» του και με τον ανθεκτικό χαρακτήρα που του διαμόρφωσε ο αμερικανικός στρατός, κατάφερε να μπει σε ένα κάστρο που φαινόταν απροσπέλαστο για ανθρώπους του δικού του υπόβαθρου, τη νομική σχολή του Γέιλ. Από εκεί και έπειτα, ο δρόμος ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα και γεμάτους τραπεζικούς λογαριασμούς και η μόνη του έγνοια ήταν να συμβιβάσει τη νέα του με την παλιά του ταυτότητα. 

Η αυτοβιογραφία του οπωσδήποτε διαβάστηκε στη χώρα του και ως ένας οδηγός αυτοβελτίωσης, καθώς με την αφετηρία της ζωής του Βανς μπορούν να ταυτιστούν εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες του. Γιατί όχι και με τη θριαμβευτική της πορεία; Η ιστορία του άλλωστε μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη και μέχρι σήμερα προβάλλεται στο Netflix, συμβάλλοντας οπωσδήποτε στη διάδοση της φήμης του συγγραφέα και στρώνοντας το έδαφος για την πολιτική του σταδιοδρομία. Έχει ενδιαφέρον πάντως ότι στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου, απαλείφθηκαν επιμελώς οι σχετικά πυκνές αναφορές στο ρόλο που έχει η θρησκεία στη ζωή των χιλμπίληδων και του ίδιου του Βανς, όσο και η θετική και σχεδόν γραφική αποτύπωση της κατοχής όπλων από καθημερινούς ανθρώπους, όπως η γιαγιά του, που υπήρξε ένας κεντρικός χαρακτήρας στη ζωή του συγγραφέα. Επίσης, η μεταφορά στην οθόνη παρέλειψε τις σελίδες για την περίοδο που πέρασε ο Βανς στους πεζοναύτες, η οποία περιελάμβανε κατά βάση θητεία στο κατεχόμενο Ιράκ, μια ιστορία που ίσως πολλοί θέλουν να ξεχάσουν πλέον.

Advertisement

Newsletter

Η επικαιρότητα των 3Β κάθε Σάββατο στο email σας

Advertisement Enter ad code here
Advertisement