Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες, στην αρχή της θερινής και την κολυμβητικής περιόδου, κλέβει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης η κατάθεση μελετών για την ποιότητα των υδάτων.
Όπως είναι φυσικό, οι “μάντεις κακών” ειδήσεων βοηθούντων και των μέσων ενημέρωσης που αξιοποιούν καλύτερα ένα κακό νέο, εξασφαλίζουν μεγαλύτερη δημοσιότητα, πατώντας στην αυξημένη ευαισθησία του κοινού για θέματα δημόσιας υγείας και περιβάλλοντος.
Πρωταγωνιστής σε αυτή την υπόθεση είναι και φέτος το ΠΑΚΟΕ, το Πανελλήνιο Κέντρο Οικολογικών Ερευνών, που δημοσιοποίησε πρώτο μια δική του λίστα αξιολόγησης των ακτών κολύμβησης της χώρας με τις ενδείξεις “κατάλληλη” και “ακατάλληλη”, μια λίστα που δημιουργεί περισσότερα ερωτήματα από αυτά στα οποία θεωρητικά απαντά.
Το θέμα περιπλέκεται περισσότερο από το γεγονός ότι ο επίσημος κρατικός φορέας αξιολόγησης των ακτών κολύμβησης, η Ειδική Γραμματεία Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, δημοσιοποιεί αποτελέσματα δικών του ερευνών, με απολύτως διαφορετική μεθοδολογία και εμφανώς διαφορετικά αποτελέσματα. Επίσης, η δημοσίευση της επίσημης λίστας γίνεται με σημαντική καθυστέρηση σε σχέση με τη λίστα του ΠΑΚΟΕ.
Καλώς ή κακώς, η ροπή πολλών μέσων ενημέρωσης αλλά και μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης προς μια συνωμοσιολογική προσέγγιση των πραγμάτων (στη λογική ότι “μας κρύβουν” δεδομένα), δίνει μεγαλύτερο βάρος στις ανεπίσημες μετρήσεις που κατά κανόνα είναι ανησυχητικές…
Κατά δήλωση του Κέντρου, “οι μετρήσεις διενεργήθηκαν από τις 2 έως και τις 25 Μαΐου, και οι τιμές που εμφανίζονται δίπλα σε κάθε περιοχή είναι το αποτέλεσμα τριπλής δειγματοληψίας από κάθε σημείο”, ενώ η μέτρηση των δειγμάτων γίνεται σε ιδιόκτητα εργαστήρια του Κέντρου.
Βέβαια, δημιουργούνται εύλογες απορίες από αντιφατικές μετρήσεις σε πολύ κοντινά σημεία αλλά και από τις αυτοσχέδιες ονομασίες των σημείων μέτρησης του ΠΑΚΟΕ.
Για παράδειγμα, ενώ το δείγμα από το σημείο “ΕΟΤ Βάρκιζα” κρίνεται “κατάλληλο”, στο σημείο “Βάρκιζα έκθεση λουλουδιών” γίνεται “ακατάλληλο” και στα σημεία “Βάρκιζα πλαζ αρχή” και “Βάρκιζα πλαζ ΝΑΟΒΒΒ” επίσης βγαίνουν “ακατάλληλες” οι ακτές. Είναι όμως δυνατόν κάποιος με βάση τα αποτελέσματα αυτά να προτιμήσει το σημείο “ΕΟΤ Βάρκιζα” και να αποφύγει το “Βάρκιζα πλαζ αρχή”; Ο κατάλογος σε πολλά σημεία δημιουργεί σύγχυση, μια πολύ κακή υπηρεσία σε ένα θέμα που αφορά τη δημόσια υγεία.
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του ΠΑΚΟΕ μάλιστα, στις ακτές που έκρινε ακατάλληλες “αναμένεται να αναρτηθούν πινακίδες που θα αναγράφουν «απαγορεύεται η κολύμβηση»”, χωρίς να διευκρινίζεται ποιος θα βάλει τέτοιες πινακίδες και βάσει ποιας απόφασης.
Τα αποτελέσματα της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων ακόμη δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιηθεί για το 2015. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα είναι διαθέσιμα σε δύο εβδομάδες. Σε αντιδιαστολή πάντως με τη μεθοδολογία ΠΑΚΟΕ, οι ακτές κατά τον κρατικό φορέα μέτρησης, κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες (εξαιρετική, καλή, επαρκής, ανεπαρκής ποιότητα).
Σύμφωνα με τη ιστοσελίδα της Ειδικής Γραμματείας,
Η αξιολόγηση της ποιότητας των υδάτων κολύμβησης πραγματοποιείται σε σχέση με κάθε τοποθεσία υδάτων κολύμβησης μετά το τέλος κάθε κολυμβητικής περιόδου με βάση το σύνολο ποιοτικών δεδομένων για την ποιότητα των υδάτων κολύμβησης το οποίο συγκροτείται σε σχέση με την εν λόγω κολυμβητική περίοδο και τις προηγούμενες τρεις κολυμβητικές περιόδους, και γίνεται μετά από κατάλληλη στατιστική επεξεργασία (που περιγράφεται στο παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 2006/7).
Σε κάθε περίπτωση, οι μετρήσεις γίνονται υπό συγκεκριμένες συνθήκες και με βάση κοινοτικές οδηγίες, ανάλογα με τα μετεωρολογικά φαινόμενα, μιας και θεωρείται ότι ειδικά η βροχή ή οι άνεμοι αλλοιώνουν τα αποτελέσματα.
Σύμφωνα πάντως με καταγγελίες, τα σημεία μέτρησης της καθαρότητας και ποιότητας των υδάτων κολύμβησης που γίνονται υπό την επίβλεψη της Γενικής Γραμματείας Υδάτων, μειώθηκαν δραματικά, κατά μέσο όρο 70%, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλλει στη δημιουργία αβεβαιότητας…
Σε κρίση η σχέση ανθρώπου – φύσης
Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος στις 5 Ιουνίου υπήρξε σε όλη τη χώρα αφορμή προβληματισμού κατά κύριο λόγο για κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη. Η πολύ σοβαρή πυρκαγιά σε εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο που συνέπεσε με τον “εορτασμό” απλώς υπογράμμισε με δραματικό τρόπο την επικαιρότητα της συζήτησης για τη συνεχώς δοκιμαζόμενη σχέση ανθρώπου – φύσης.
Όλο και περισσότερο ακούγεται η θέση ότι η αλλαγή ξεκινά από το άτομο. Ότι επαρκεί μια αλλαγή νοοτροπίας στην πλειοψηφία ώστε το ρεύμα του ποταμού να πάει αλλιώς. Κι αν στην περίπτωση πρακτικών όπως η ανακύκλωση, καταλαβαίνει κανείς το νόημα αυτής της προτροπής, πώς θα μπορούσε να εξειδικευτεί η άποψη περί της κεντρικότητας του ατόμου σε υποθέσεις όπως η μόλυνση των θαλασσών ή των μεγάλων οικολογικών ατυχημάτων;
Είναι το παραγωγικό μοντέλο που επιβάλλει μέσω των μηχανισμών του (ΜΜΕ, διαφήμιση, πολιτιστική βιομηχανία) καταναλωτικά πρότυπα και συμπεριφορές που με τη σειρά τους επιφέρουν σε μια μεγάλη κλίμακα αντιπεριβαλλοντικές αλλαγές. Εκεί βρίσκεται η λύση και δεν είναι κάτι εύκολο.
[Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 13 Ιουνίου 2015]
