Βήμα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την ηθική διάσταση της επιστήμης έγινε το Δημοτικό Συμβούλιο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου, με αφορμή την κήρυξη του Αριστείδη Πατρινού ως επίτιμου δημότη.
Ο διακεκριμένος στις ΗΠΑ Έλληνας επιστήμονας, που συμμετείχε στην ομάδα η οποία αποκωδικοποίησε το ανθρώπινο DNA, στον σύντομο χαιρετισμό του στη γεμάτη αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου στη Βούλα μίλησε για τη “σκοτεινή πλευρά” που ενυπάρχει στα επιστημονικά επιτεύγματα, σημειώνοντας ότι πλέον στη δύση της καριέρας του έχει αφοσιωθεί στην πλευρά αυτή.
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο Αριστείδης Πατρινός στον καθηγητή του στις τελευταίες τάξεις του σχολείου, Χρήστο Διονυσόπουλο, για τον οποίο είπε ότι του “έδωσε τη μεγαλύτερη έμπνευση και τα κίνητρα για μάθηση και επίσης την κατανόηση για το τι σημαίνει Ελλάδα”.
Ο Δήμαρχος Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης, Γρηγόρης Κωνσταντέλλος, στην προσφώνησή του παρέθεσε ένα πλήρες βιογραφικό του τιμώμενου προσώπου, ενώ στάθηκε ιδιαίτερα στον προβληματισμό για το κλίμα που ανέδειξαν οι μελέτες του Πατρινού. “Σήμερα δεν τιμούμε μόνο τον ίδιο για τα σημαντικά του επιτεύματα. Θέτουμε και στα παιδιά μας, στους μαθητές, στους νέους ανθρώπους της πόλης μας τα καινούργια μοντέλα που πρέπει να αντιγράφουμε στη ζωή και στις προσπάθειές μας”, τόνισε ο Δήμαρχος.
Ακολούθως ο Αριστείδης Πατρινός πήρε το λόγο και είπε:
“Εγώ δεν είμαι άνθρωπος της νοσταλγίας, ποτέ δεν ήμουν. Ακόμα και τώρα που κατά κάποιο τρόπο βρίσκομαι στη δύση της καριέρας μου και της ζωής μου, εξακολουθώ να έχω μεγάλη ανυπομονησία και ενθουσιασμό βλέποντας τι βρίσκεται μπροστά μου και όχι αυτά που βρίσκονται πίσω, αυτά τα σβησμένα κεράκια που έλεγε και ο Καβάφης στο περίφημο ποίημα του.
Η αλήθεια όμως είναι ότι παρά το ότι δεν είμαι άνθρωπος της νοσταλγίας, υπάρχουν ορισμένες λίγες εξαιρέσεις. Μία από αυτές τις εξαιρέσεις είναι τα τελευταία δύο χρόνια στο Γυμνάσιο, στην Αμπέτειο Σχολή στο Κάιρο, για πολλούς και διαφόρους λόγους. Τα χρόνια αυτά είναι αυτά που για πρώτη φορά διάβασα Καζαντζάκη, για πρώτη φορά άκουσα τους Rolling Stones, για πρώτη φορά αγάπησα κοπέλα και είναι η πρώτη φορά που θυμάμαι ότι πήρε η ΑΕΚ το πρωτάθλημα. Επίσης, ίσως και πιο σημαντικό από αυτά που είπα ήδη, ήταν η χρονιά που για πρώτη φορά είχα την καλή τύχη να έχω έναν καθηγητή, έναν ιδιαίτερο άνθρωπο, τον Χρήστο Διονυσόπουλο, τον άνθρωπο που μου έδωσε τη μεγαλύτερη έμπνευση και τα κίνητρα για μάθηση και επίσης την κατανόηση για το τι σημαίνει Ελλάδα. Δάσκαλε, σας ευχαριστώ από το βάθος της καρδιάς μου.
Ο Χρήστος Διονυσόπουλος κατόπιν παράκλησης του Αριστείδη Πατρινού μίλησε για τον παλιό του μαθητή χωρίς να μπορεί να κρύψει τη συγκίνησή του
Του χρόνου κλείνω μισό αιώνα στη δεύτερή μου πατρίδα, τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Πώς περάσαν όλα αυτά τα χρόνια δεν μπορώ να καταλάβω. Η τύχη και οι θεοί μου χαμογέλασαν και είχα μια καριέρα με αρκετές ικανοποιήσεις. Κατά κάποιον τρόπο ντρέπομαι όταν ακούω όλα αυτά τα κολακευτικά λόγια, γιατί η αλήθεια είναι ότι η πίστη μου είναι ότι βρέθηκα στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή και εκμεταλλεύτηκα ορισμένες ευκαιρίες. Αλλά και αυτό ίσως είναι κάτι για το οποίο πρέπει να έχω μια υπερηφάνεια και να το χαίρομαι. Αλλά είμαι ταπεινός.
Οι καλές μου βάσεις που ξεκίνησαν στην Αίγυπτο, στην Αμπέτειο Σχολή του Καΐρου και μετά στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο μου έδωσαν την κατάλληλη ορμή ξεκινώντας από τη μηχανολογία και τη μελέτη ρευστών και γρήγορα είχα την επίγνωση των κινδύνων στην οικολογία και ειδικά στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής. Κινήθηκα στη μελέτη περιβαλλοντικών προβλημάτων, όπως η όξινη βροχή και τελικά το θέμα της κλιματικής αλλαγής, στο οποίο εξακολουθώ να αφιερώνω κάμποσες από τις προσπάθειές μου και τα χρόνια της καριέρας μου. Οι οικολογικές αυτές μελέτες με οδήγησαν σιγά σιγά στη μοριακή βιολογία, σαν ίσως το μόνο τρόπο τελικά που θα μπορέσουμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα το οποίο βασανίζει τον πλανήτη μας και αν δεν το αντιμετωπίσουμε σύντομα, ίσως να έρθει και το τέλος της ανθρωπότητας, χωρίς να θέλω να πω κάτι το δραματικό.
Η μοριακή βιολογία με την οποία ασχολήθηκα μου έδωσε την πρωτοβουλία να είμαι με την ομάδα που ανέλαβε την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου DNA, που για μένα ίσως είναι από όλα τα πειράματα και τις έρευνες που κάναμε τα τελευταία 50 χρόνια, περιλαμβανομένου και του πετυχημένου ταξιδιού στο φεγγάρι, το πιο μεγάλο ορόσημο στην πορεία της έρευνας και της επιστήμης.
Η πρωτοβουλία αυτή έχει δημιουργήσει μια πραγματική επανάσταση σε πολλά επιστημονικά πεδία. Ξεκινώντας από την ιατρική στην οποία βλέπουμε τα αποτελέσματα, επεκτείνεται και σε άλλα πεδία, όπως στην γεωργία, τη λύση προβλημάτων του περιβάλλοντος, στη βιομηχανία, επίσης στην αρχαιολογία και την ανθρωπολογία, γιατί μας έδωσε τη δυνατότητα να μελετήσουμε τις αρχές της ανθρωπότητας, από πού ξεκινήσαμε, πώς έγινε η εξέλιξη του ανθρώπου από τα όντα που ζούσαν στα δέντρα και σιγά σιγά κατέβηκαν και κατέληξαν σε αυτό που βλέπουμε γύρω μας. Η επιστήμη αυτή εξακολουθεί να οργιάζει ιδιαίτερα στο πεδίο της συνθετικής βιολογίας και της δημιουργίας τεχνητής, συνθετικής ζωής.
Ο Αριστείδης Πατρινός πλαισιωμένος από τον πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Νίκο Ψαλλίδα και τον Δήμαρχο
Με όλα αυτά τα καλά επιτεύγματα δυστυχώς πρέπει να σας πω ότι εμφανίζεται και η σκοτεινή πλευρά. Κάθε σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα, όπως η πυρηνική ενέργεια, έχει και τη σκοτεινή του πλευρά, διότι όπως ξέρουμε κάθε τι ανθρώπινο είναι εκ φύσεως ατελές.
Γι’ αυτό και στη δύση της καριέρας μου πιο πολύ εργάζομαι για να αποφύγουμε όσο μπορούμε πιο πολύ τη σκοτεινή πλευρά αυτής της επανάστασης η οποία δημιουργεί κινδύνους και προβλήματα που έχουν σχέση με την τρομοκρατία π.χ. όπως επίσης και ορισμένες εφαρμογές οι οποίες προσπαθούν να αλλάξουν τη φύση της ανθρωπότητας, να εισβάλουμε μέσα στα DNA των απογόνων μας, πριν καλά καλά γεννηθούν, το οποίο είναι κάτι τρομακτικό και κάτι το οποίο πρέπει να αποφύγουμε αλλά δυστυχώς η επιστήμη έχει κινηθεί τόσο γρήγορα τα τελευταία χρόνια, που υπάρχουν πάντα οι σκοτεινές πλευρές που θα εξακολουθούν να προσπαθούν για κάτι τέτοιο, που για μένα είναι έγκλημα.
Αν καταφέρουμε να αποφύγουμε αυτή τη σκοτεινή πλευρά της επανάστασης του DNA που σας περιέγραψα, είμαι βέβαιος ότι το μέλλον όλων μας θα είναι καλύτερο”.
Αναμνηστική φωτογραφία με τους αντιδημάρχους Νίκο Βάση, Μαίρη Φουρναράκη και Βασίλη Παπαμιχάλη
