Μοιραστείτε το
Είναι αρκετά διαδεδομένη η –εντελώς εσφαλμένη– εντύπωση ότι τα δημοτικά τέλη στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης είναι υψηλά (στην πραγματικότητα σήμερα βρίσκονται σε ένα μεσαίο επίπεδο στην Αττική με συντελεστή 1,52 και μόνο την περίοδο 2008-2013 τα τέλη της Βουλιαγμένης με συντελεστή 2,20 ήταν από τα ψηλότερα της χώρας). Ήρθε η ώρα ο Δήμος των 3Β να γίνει γνωστός για τα πιο δίκαια –και για τα περισσότερα νοικοκυριά χαμηλότερα– δημοτικά τέλη. Με άλλα λόγια, ήρθε η ώρα οι επιδόσεις των δημοτών στην ανακύκλωση, δηλαδή η επιτυχής εφαρμογή πρωτοποριακών μεθόδων διαλογής στην πηγή που συνολικά μειώνουν δραστικά την ταφή απορριμμάτων στη χωματερή, να αποδώσουν και στην τσέπη τους αλλάζοντας ένα αναχρονιστικό και άδικο σύστημα χρέωσης τελών στη χώρα.
Μέχρι σήμερα τα δημοτικά τέλη είναι ένας πολύ εξειδικευμένος ανταποδοτικός πόρος των Δήμων. Τα χρήματα αυτά βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας προορίζονται αποκλειστικά για τις ανταποδοτικές υπηρεσίες των Δήμων και συγκεκριμένα για την καθαριότητα και τον φωτισμό δρόμων και κοινόχρηστων χώρων. Μπαίνουν σε χωριστό ταμείο και δεν επιτρέπεται να ξοδευτούν για άλλο σκοπό. Αντίστοιχα, κανένα έξοδο για την υπηρεσία Καθαριότητας και τον δημοτικό φωτισμό (όπως η αγορά εξοπλισμού, η μισθοδοσία του προσωπικού καθαριότητας, τα τέλη ταφής απορριμμάτων, το ηλεκτρικό ρεύμα που καταναλώνεται, οι λαμπτήρες κ.ο.κ.) δεν μπορεί να εξοφληθεί από το γενικό ταμείο του Δήμου, παρά μόνο από τα έσοδα των δημοτικών τελών. Συνεπώς το αν ένας Δήμος είναι εύπορος εξαρτάται από άλλους παράγοντες, όπως η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του – αυτή είναι και η περίπτωση των 3Β.
Ωστόσο, το ισχύον σύστημα χρέωσης δημοτικών τελών στη χώρα είναι θεμελιωδώς άδικο. Μοναδικό κριτήριο για τον καθορισμό του ύψους των τελών είναι η επιφάνεια ενός ακινήτου ανεξάρτητα από το πόσα μέλη στεγάζει και τι ποσότητα απορριμμάτων παράγει (δηλαδή ανεξάρτητα από το πόσο επιβαρύνει την ανταποδοτική υπηρεσία της καθαριότητας). Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης όπου ένα μεγάλο διαμέρισμα (το οποίο μπορεί να μένει και κλειστό κατά τους χειμερινούς μήνες) που δεν παράγει παρά ελάχιστα απορρίμματα, πληρώνει σημαντικά αυξημένα δημοτικά τέλη σε σχέση με ένα πολύ μικρό κατάστημα εστίασης (π.χ. ένα ψητοπωλείο που λειτουργεί με delivery) το οποίο κάθε μέρα αποθέτει στους κάδους πολλά κιλά αποβλήτων.
Ταυτόχρονα, μέχρι στιγμής η προσπάθεια των νοικοκυριών να μειώσουν τον όγκο των αποβλήτων που προορίζουν για τον πράσινο κάδο και τη χωματερή –με τη χρήση του μπλε κάδου για τις συσκευασίες σε όλο τον Δήμο, του καφέ κάδου για τα υπολείμματα κουζίνας σε Πηγαδάκια, Δίλοφο, Μηλαδέζα, Βουλιαγμένη, και του συστήματος 7 ρευμάτων στα Πηγαδάκια– έδινε μόνο μια ηθική ανταμοιβή (και βέβαια σακιά με το πολύ ποιοτικό εδαφοβελτιωτικό του Δήμου Vita Green).
Η νομοθεσία όμως άλλαξε τον Ιούλιο, ενσωματώνοντας πλέον και στο ελληνικό δίκαιο μια παλαιότερη ευρωπαϊκή οδηγία και επιτρέποντας να εφαρμοστεί και στη χώρα μας το σύστημα «πληρώνω όσο πετάω», που είναι η πιο πετυχημένη ευρωπαϊκή πρακτική διαλογής στην πηγή στον δυτικό κόσμο. Μάλιστα, ο Δήμος των 3Β συνδιαμόρφωσε με το υπουργείο Περιβάλλοντος τα σχετικά εδάφια. Στο άρθρο 37 λοιπόν του νόμου 4819/2021 προβλέπεται ότι:
«Ο υπολογισμός του ενιαίου ανταποδοτικού τέλους καθαριότητας και φωτισμού […] μπορεί να γίνεται και στη βάση της παραγωγής αποβλήτων ανά νοικοκυριό ή κτιριακό συγκρότημα, επαγγελματική δραστηριότητα, πολεοδομική ή δημοτική ενότητα, υπό την προϋπόθεση ότι ο οικείος ΟΤΑ α’ βαθμού διαθέτει σύστημα μέτρησης των παραγομένων αποβλήτων ή για κάποιο από τα ρεύματα των παραγόμενων αποβλήτων».
Άναψε έτσι το «πράσινο φως» για τον Δήμο των 3Β να προχωρήσει στο επόμενο μεγάλο στοίχημα για την ανακύκλωση.
Ήδη από τη Δευτέρα 18 Οκτωβρίου σε επιλεγμένους δρόμους στα Πηγαδάκια Βούλας (Ελευθερίας, Αθηνών, Αγίου Δημητρίου, Πατρών και Θεσσαλονίκης) δοκιμάζονται πειραματικά τρεις μέθοδοι εναλλακτικής χρέωσης δημοτικών τελών για τα σύμμεικτα απορρίμματα. Το σύστημα του προπληρωμένου κάδου (χρέωση ανάλογα με το μέγεθος του κάδου), το σύστημα της προπληρωμένης σακούλας (πληρωμή τελών με την αγορά της αποδεκτής σακούλας) και το σύστημα του έξυπνου κάδου (πληρωμή με προσωποποιημένη ογκοχρέωση).
Φυσικά για το επόμενο τρίμηνο της πιλοτικής αυτής φάσης δεν θα προκύψει καμία επιπλέον χρέωση σε όσους συμμετέχουν, καθώς ο στόχος του Δήμου είναι να ελέγξει τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα κάθε μεθόδου, τους πραγματικούς όγκους αποβλήτων, τις πρακτικές δυσκολίες και την υποδοχή του νέου συστήματος. Χωρίς τα δεδομένα αυτά καμία αλλαγή τέτοιου μεγέθους δεν θα μπορέσει να πετύχει. Ωστόσο, ακόμη και αν βρισκόμαστε στο πρώτο βήμα αυτής της εθνικής εμβέλειας αλλαγής υποδείγματος, μπορούν οι δημότες των 3Β να είναι ήδη υπερήφανοι ότι ο Δήμος τους είναι ο πρώτος που έστω και σημειακά κατάργησε τους πράσινους κάδους σύμμικτων απορριμμάτων, αυτό το σύμβολο ενός αναχρονιστικού και περιβαλλοντοκτόνου μοντέλου για τη διαχείριση αποβλήτων που συνδέεται με τις διαρκώς επεκτεινόμενες χωματερές.
Το επιπλέον πλεονέκτημα του να είναι πρωτοπόρος ο Δήμος σε αυτή την υπόθεση είναι ότι οι μεγάλες αυτές αλλαγές που απαιτούν σημαντικούς πόρους για ανανέωση εξοπλισμού και αγορά προηγμένων τεχνολογικών εφαρμογών θα χρηματοδοτηθούν από κοινοτικούς πόρους και συγκεκριμένα το πρόγραμμα «Life», όπως έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση.
Αναδημοσίευση από την εφημερίδα Δημοσιογράφος, φύλλο 37, Οκτώβριος 2021
