Μοιραστείτε το
Το πώς μια εμβριθής δημοσιογραφική έρευνα σε δεκάδες χώρες και σε βάθος δεκαετιών μπορεί να φωτίσει κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα που φαντάζουν σε πρώτη ανάγνωση ανεξήγητα αποδεικνύει με το τελευταίο του βιβλίο ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος αυτή τη φορά αναμετρήθηκε με την άνοδο των νέων ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη και τη χώρα μας. Το βιβλίο του Το γκρίζο κύμα από τις εκδόσεις Τόπος εκτός από μια στέρεη πολιτική ανάλυση, συνιστά και έναν ακριβή χάρτη για την Ευρώπη και όλο τον κόσμο ενός δυσανάγνωστου ρεύματος που πολλοί μισούν αλλά λίγοι καταλαβαίνουν.
Ο συγγραφέας υιοθετεί τον όρο του Έντσο Τραβέρσο που πρώτος περιέγραψε τον μεταφασισμό, ένα κίνημα το οποίο δεν κινητοποιεί τις μάζες όπως έκανε ο ιστορικός φασισμός του Χίτλερ και του Μουσολίνι, αλλά προσελκύει «εξατομικευμένους καταναλωτές που γίνονται φτωχότεροι». Πρόκειται για κόμματα που έχουν αποστασιοποιηθεί -υποκριτικά ή πραγματικά- από τις νεοφασιστικές τους ρίζες και πλέον δηλώνουν αφοσίωση στην κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Κωδικοποιώντας μερικά χαρακτηριστικά του πολιτικού λόγου που παράγεται από τα κόμματα αυτά, η ανάλυση ξεχωρίζει μεταξύ άλλων την αίσθηση μιας κατακλυσμιαίας κρίσης, την προβολή της ανωτερότητας μιας συγκεκριμένης εθνικής ή φυλετικής ομάδας, την πίστη ότι η «δική μας» ομάδα αποτελεί θύμα, την πίστη σε έναν εθνικό ηγέτη και τη ροπή προς τη βία.
Εντρυφώντας στα σύγχρονα χαρακτηριστικά του ρεύματος, ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου σημειώνει τη δυνατότητα που έχει πλέον η Ακροδεξιά «να διεμβολίζει μέσω της ξενοφοβίας και του ρατσισμού εργατικά στρώματα σε συνθήκες αυξανόμενης οικονομικής ανασφάλειας».
Ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση ότι η νέα Ακροδεξιά μετά τη φρίκη του Ολοκαυτώματος που καταδίκασε σε πολιτικό εξοστρακισμό όλους τους φορείς του αντισημιτισμού «χρειαζόταν έναν άλλο πιο αποδεκτό εχθρό για να επικοινωνήσει με τα ευρύτερα ακροατήρια και γίνει πιο αποδεκτή από το πολιτικό κατεστημένο» και ο εχθρός αυτός βρέθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2011. «Η παρατεταμένη σύγκρουση της Δύσης με το ριζοσπαστικό Ισλάμ, δημιούργησε ευνοϊκή ατμόσφαιρα για τη μετατόπιση του βάρους στην ισλαμοφοβία», αναφέρει το βιβλίο που εντοπίζει ένα από τα κεντρικά επιχειρήματα της διεθνούς Ακροδεξιάς στην εξωφρενική θεωρία συνωμοσίας που ξεκίνησε το 2011 με το βιβλίο του Ρενώ Καμύ Η μεγάλη αντικατάσταση, κατά την οποία η παγκόσμια ελίτ με τη συνδρομή φιλελεύθερων κυβερνήσεων προωθεί σχέδιο αντικατάστασης των λευκών χριστιανών Ευρωπαίων από μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες.
Ένα από τα συμπεράσματα στα οποία καταλήγει Το γκρίζο κύμα είναι ότι «η ιστορική συμβολή της Ακροδεξιάς παλιάς και νέας στο σύστημα που κλυδωνίζεται είναι ότι εκτρέπει τη λαϊκή αγανάκτηση από την αμφισβήτηση του κεφαλαίου και του κράτους του στην ξενοφοβία, τον ρατσισμό, την εχθρότητα απέναντι στις κάθε είδους μειονότητες», γεγονός που εξηγεί και τον λόγο για τον οποίο γίνεται συχνά «απεχθής αλλά αναγκαίος σύμμαχος» δεξιών και κεντρώων κομμάτων σε κυβερνήσεις συνεργασίας.