Με βήματα προχωρά η νέα περιφερειακή αρχή της Αττικής στην υλοποίηση ενός διαφορετικού και εναλλακτικού μοντέλου στη διαχείριση των απορριμμάτων.

Εν αρχή ην η ακύρωση των διαγωνισμών για την κατασκευή των μεγάλων εργοστασίων διαχείρισης που δρομολόγησε η προηγούμενη διοίκηση της Περιφέρειας. Ακολούθησε το Διεθνές Συνέδριο στην έδρα της Περιφέρειας Αττικής, με θέμα τις εναλλακτικές πολιτικές στα απορρίμματα. Και έφτασε η ώρα για το μεγάλο βήμα, την υλοποίηση όσων μέχρι τώρα ήταν απλώς σχέδια.

Με απόφαση του Ειδικού Διαβαθμιδικού Συνδέσμου Νομού Αττικής, καταρτίστηκε ο Οδηγός Σύνταξης των Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης των απορριμμάτων, ο οποίος απεστάλη στους 66 δημάρχους της Αττικής. Η διαχείριση απορριμμάτων ξεκινά την πορεία αποκέντρωσής της, με βασικό σταθμό το κλείσιμο της χωματερής της Φυλής και την αλλαγή της φιλοσοφίας. Κεντρικό σημείο της νέας αντίληψης είναι η σημαντική μείωση των σύμμεικτων απορριμμάτων και η ανακύκλωση.

Κατά τον εν λόγω Οδηγό, κάθε Τοπικό Σχέδιο προτείνεται εξαρχής από την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και ψηφίζεται από το Δημοτικό Συμβούλιο. Η κατ’ αρχήν απόφαση πρέπει να καθορίσει ομάδα έργου, χρονοδιάγραμμα και διαδικασία διαβούλευσης και κοινωνικής συμμετοχής στην εκπόνηση του Σχεδίου. Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στον κοινωνικό διάλογο, καθώς ο οδηγός προβλέπει “τουλάχιστον δύο φάσεις” διαβούλευσης, μία στην αρχή για διάγνωση προβλημάτων και διατύπωση προτάσεων και μία στο τέλος για διατύπωση παρατηρήσεων και εναλλακτικών προτάσεων.

Όλο το σκεπτικό μιας εναλλακτικής διαχείρισης βασίζεται στην πρόληψη και στη διαλογή στην πηγή. Στόχος δεν είναι άλλος από την εκτροπή του μεγαλύτερου όγκου των απορριμμάτων που σήμερα καταλήγουν στην ίδια σακούλα και στον ένα και μοναδικό κάδο, σε μια παράλληλη δομή συλλογής και αξιοποίησης υλικών. Ο Οδηγός προτείνει να υλοποιηθεί σε κάθε δήμο ένα ευρύ δίκτυο κάδων σε μεγάλη πυκνότητα και κατάλληλο να υποδέχεται ξεχωριστά το χαρτί/χαρτόνι, το πλαστικό, το γυαλί και τα μέταλλα. Ορίζει επίσης ότι τα βιοαπόβλητα πρέπει να συλλέγονται σε ξεχωριστό καφέ κάδο ή με τη μέθοδο πόρτα πόρτα. Προτείνεται ακόμη να μην τοποθετείται ο κάδος για τα σύμμεικτα απορρίμματα μαζί με τους κάδους ανακύκλωσης, για να αρχίσει να συνειδητοποιεί ο πολίτης ότι η απόρριψη και η ανακύκλωση είναι διαφορετικές διαδικασίες. Εκτός από το δίκτυο των κάδων, ο Οδηγός προβλέπει τη δημιουργία “πράσινων σημείων” με διευρυμένο ωράριο, όπου θα συγκεντρώνονται υλικά που δεν κατευθύνονται σε κάδους (ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές, μπαταρίες, ελαστικά, στρώματα κ.λπ.). Εκεί θα προωθείται και η ανταλλαγή ρούχων, επίπλων και άλλων αντικειμένων.

Μετά τη διαλογή, το επόμενο βήμα είναι και το πιο δύσκολο. Και εδώ ο Οδηγός γίνεται σχετικά τηλεγραφικός και ασαφής. Διότι μιλά για δημιουργία χώρων υποδοχής υλικών και μονάδων διαχείρισης, παραβλέποντας το γεγονός ότι εγκαταστάσεις τέτοιου τύπου δύσκολα γίνονται αποδεκτές από τις τοπικές κοινωνίες. Δύσκολα επίσης χωροθετούνται σε αστικές περιοχές. Πόσω μάλλον, όταν απαιτείται και η δημιουργία μιας σειράς από μικρές χωματερές. Γιατί ακόμη και στο πιο αισιόδοξο σενάριο για την έκβαση των παραπάνω σχεδίων, “ένα ποσοστό σύμμεικτων σε κάθε περίπτωση θα εξακολουθεί μεταβατικά να υπάρχει” όπως δηλώνεται χαρακτηριστικά. Επομένως, θα πρέπει να βρεθούν Χώροι Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων και η εμπειρία λέει ότι όση διαβούλευση και να προηγηθεί, δύσκολα συμφωνούν όλοι σε ένα μέρος…

Το σχέδιο της Περιφερειακής Αρχής υποστηρίζει ότι από το μοντέλο αυτό οι Δήμοι θα βγουν κερδισμένοι. Έσοδα αναμένονται από την εξοικονόμηση του τέλους υγειονομικής ταφής (του ποσού που δίνει κάθε μέρα κάθε Δήμος για να θάβονται στη Φυλή τα σύμμεικτα απορρίμματα), από την προβλεπόμενη επιδότηση της εναλλακτικής διαχείρισης και βέβαια, από την εμπορική διάθεση ή αξιοποίηση του υλικών που προκύπτουν από την ανακύκλωση.

Από πρόβλημα χαρτί ανάπτυξης

“Κοινή μας ευθύνη απέναντι στους πολίτες και το περιβάλλον είναι να ανταποκριθούμε στην πρόκληση που συνιστά το νέο σύστημα διαχείρισης των απορριμμάτων, πέρα από μικροπολιτικές σκοπιμότητες και στοχεύσεις που δεν βρίσκονται στο ύψος του διακυβεύματος: της εγκαθίδρυσης ενός επωφελούς για την οικονομία, τη δημόσια υγεία, το περιβάλλον, ορθολογικού συστήματος διαχείρισης των απορριμμάτων”, τονίζει μεταξύ άλλων η Ρένα Δούρου σε επιστολή της προς τους 66 Δημάρχους που συνοδεύει τον Οδηγό του ΕΔΣΝΑ.

Στην επιστολή σημειώνεται επίσης ότι ο Οδηγός Σύνταξης Τοπικών Σχεδίων Διαχείρισης Απορριμμάτων, “συνιστά το κρίσιμο εργαλείο υλοποίησης της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας, με την εφαρμογή των αρχών της πρόληψης και της μείωσης των σύμμεικτων αποβλήτων σε επίπεδο δήμου με κοινωνικό, περιβαλλοντικό και οικονομικό όφελος”.

Κλείνοντας την επιστολή της, η περιφερειάρχης Αττικής σημειώνει: “Να καταστήσουμε τη διαχείριση απορριμμάτων από περιβαλλοντικό πρόβλημα και πρόβλημα δημόσιας υγείας, ισχυρό χαρτί ανάπτυξης για την δημιουργία θέσεων εργασίας και την προστασία του περιβάλλοντος καθώς και πρότυπο χρηστής δημόσιας διοίκησης”.

Από το στόμα της και στου …δημάρχου το αυτί.

[Δημοσιεύτηκε στον Παλμό Γλυφάδας, 11/4/2015]