“Πράσινο φως” σαν τα νερά του κόλπου δίνει το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών στις ακτές του Σαρωνικού και ειδικότερα στη Βουλιαγμένη.
Η δικαιολογημένη ανησυχία του κοινού για την καθαρότητα των υδάτων, μετά το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου “Αγία Ζώνη ΙΙ” τον Σεπτέμβριο του 2017 και τη διαρροή στη θάλασσα άγνωστου ακόμα όγκου πετρελαιοειδών, παρακίνησε τους επιστήμονες του ΕΛΚΕΘΕ να συνδιοργανώσουν με τον Ναυτικό Όμιλο Βουλιαγμένης το Σάββατο 19 Μαΐου 2018 μια πολύ ενδιαφέρουσα ενημερωτική ημερίδα. Σε αυτήν παρουσιάστηκαν οι τελευταίες καθησυχαστικές μετρήσεις για την παρουσία ρύπων στα νερά, αλλά και πολύ σημαντικά στοιχεία για τη μοναδικότητα της περιοχής και τις απειλές που αντιμετωπίζει.
Θάλασσα καθαρή
Στο αποτύπωμα του πρόσφατου ατυχήματος στο Σαρωνικό αναφέρθηκε διεξοδικά ο διευθυντής ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ, Γιάννης Χατζηανέστης. Μιλώντας γενικότερα για τις επιπτώσεις των ατυχημάτων αυτού του τύπου στο θαλάσσιο περιβάλλον, σημείωσε ότι εκτός από την αισθητική υποβάθμιση, θανατώνονται θαλάσσιοι οργανισμοί, διαταράσσεται η βιοποικιλότητα και συσσωρεύονται οι ρύποι στην τροφική αλυσίδα.
Αν δεν ληφθούν μέτρα απορρύπανσης, υποστήριξε ο ομιλητής, η επαναφορά των οικοσυστημάτων στην προτέρα κατάσταση απαιτεί μεγάλα διαστήματα: Για το πλαγκτόν το διάστημα αυτό κυμαίνεται σε κάποιους μήνες, για τις αμμώδεις παραλίες 1 ως 2 χρόνια και για τις βραχώδεις παραλίες 1 ως 5 χρόνια.
Ο κ. Χατζηανέστης αναφέρθηκε συνοπτικά στα καταγεγραμμένα ατυχήματα στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο που προκάλεσαν μόλυνση από πετρέλαιο. Στο “μαύρο” αυτό ιστορικό ξεχωρίζει το ναυάγιο του “Irenes Serenade” στην Πύλο τον Φεβρουάριο του 1980, όταν διέρρευσαν στη θάλασσα 40.000 τόνοι πετρελαίου. Έκτοτε μεσολάβησαν άλλα 4 ναυτικά ατυχήματα μέχρι το “Αγία Ζώνη ΙΙ”, για το οποίο δυστυχώς δεν υπάρχει γνώση για το συνολικό φορτίο πετρελαιοειδών που έπεσε στο νερό…
Ο επικεφαλής ερευνητής του ΕΛΚΕΘΕ ανέφερε το χρονικό των εργαστηριακών μετρήσεων που έκανε ο αρμόδιος κρατικός φορέας για να εντοπίσει υπολείμματα πετρελαίου, και κατέληξε ότι “μετά τον Δεκέμβριο του 2017 φαίνεται ότι σε όλη την ακτογραμμή δεν υπήρχαν πλέον σημαντικά ευρήματα σε ό,τι αφορά την παρουσία πετρελαϊκών υδρογονανθράκων”.
Κατά τον Γιάννη Χατζηανέστη, “οι κύριες επιπτώσεις του ατυχήματος περιορίστηκαν στην παράκτια ζώνη, ιδιαίτερα στις περιοχές της Σαλαμίνας, Γλυφάδας και Ελληνικού και μόνο για την περίοδο των τριών πρώτων μηνών μετά τη διαρροή του πετρελαίου”.
Το ΕΛΚΕΘΕ προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, θέλοντας να μελετήσει κατά πόσο παρατηρείται βιοσυσσώρευση ρύπων στον κόλπο της Βουλιαγμένης. Έφερε στην περιοχή μύδια και τα πόντισε σε διάφορα σημεία του κόλπου επί 6 εβδομάδες. Μετά από την πάροδο αυτού του διαστήματος, τα μύδια εστάλησαν στα εργαστήρια όπου και βρέθηκαν εντελώς καθαρά.
“Οι θαλάσσιοι οργανισμοί φαίνεται ότι δεν έχουν επηρεαστεί, ενώ δεν βρέθηκαν ενδείξεις βιοσυσσώρευσης ρυπογόνων ουσιών που προέρχονται από το ναυάγιο”, ανέφερε χαρακτηριστικά ο διευθυντής του ΕΛΚΕΘΕ. Επίσης, στα συμπεράσματά του τόνισε ότι “σε ό,τι αφορά τον θαλάσσιο πυθμένα, δεν διαπιστώθηκε η ύπαρχη καταλοίπων πετρελαιοειδών”.
Η μοναδικότητα Βουλιαγμένης
Μια ξεχωριστή παρουσίαση που εστίασε στη Βουλιαγμένη έκανε η ερευνήτρια του ΕΛΚΕΘΕ Μαρία Σαλωμίδη, διδάκτωρ Θαλάσσιας Οικολογίας του Κέντρου.
Η ομιλήτρια μίλησε για την υποθαλάσσια ζωή στον κόλπο της Βουλιαγμένης όπου παρατηρούνται αξιοσημείωτα λιβάδια του μεσογειακού φυτού ποσειδωνία. “Τα φύκια και η πρασινάδα στα βράχια είναι αδιάψευστος μάρτυρας καθαρότητας των υδάτων”, τόνισε χαρακτηριστικά και είπε πως η ανεξέλεγκτη αγκυροβολία από τα σκάφη στον κόλπο απειλεί σοβαρά τη βλάστηση αυτή.
Τεκμηριώνοντας τη μοναδικότητα της Βουλιαγμένης και τις ιδιαιτερότητες της θάλασσάς της, η Μαρία Σαλωμίδη ανέφερε τρία σπάνια χαρακτηριστικά:
- Το σημαντικό πληθυσμό από το εξωτικό κοράλλι oculina patagonica
- Το υποθαλάσσιο “πηγάδι” στα Λιμανάκια που αποτελεί ένα σημαντικό σημείο καταδυτικού ενδιαφέροντος
- Τη Λίμνη που συνιστά ένα μοναδικό γεωλογικό φαινόμενο.
Η απειλή του πλαστικού
Τις εισηγήσεις συμπλήρωσε μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση για τον κίνδυνο που συνιστούν τα προϊόντα από πλαστικό, όχι μόνο για τη θαλάσσια ζωή αλλά συνολικά για τον πολιτισμό μας. Η Χριστίνα Ζέρη μίλησε αναλυτικά για τις βιοχημικές ιδιότητες του πλαστικού, που από τη μία πλευρά διευκόλυναν πρακτικά πολλές πλευρές στην καθημερινότητα του δυτικού ανθρώπου, από την άλλη όμως άφησαν ένα ανεξίτηλο και βλαβερό αποτύπωμα στον πλανήτη. “Πλαστικοποιούμε σιγά σιγά το τουριστικό μας προϊόν, όλες οι ακτές μας έχουν πεταμένα πλαστικά”, είπε χαρακτηριστικά η ερευνήτρια.
Η ημερίδα στο Λαιμό είχε και ένα βιωματικό κομμάτι για μια ομάδα μικρών αθλητών του ΝΟΒ που βγήκαν στην παραλία, μάζεψαν δείγμα άμμου και την εξέτασαν στο μικροσκόπιο για να εντοπίσουν τα σωματίδια πλαστικού.
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Παλμός Γλυφάδας, 26 Μαΐου 2018)
