Στις αρχές του 20ού αιώνα ανάγεται η παρομοίωση της αττικής ακτογραμμής με την ήδη διάσημη τότε γαλλική Κυανή Ακτή, έναν δηλαδή αιώνα προτού το λατινογενές «ριβιέρα» κολλήσει σε κάθε τουριστικό και κτηματομεσιτικό πρότζεκτ της περιοχής.
Η αστική ανάπτυξη στα κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά έκαναν εμφανή για τον πληθυσμό της εποχής τα ωφέλη της μακρινής τότε εξοχής στα νοτιονατολικά της Αττικής που συνδύαζαν δάσος και θάλασσα. Το πρόβλημα ωστόσο τις πρώτες δεκαετίες του 1900 ήταν η έλλειψη υποδομών που καθιστούσαν τη μετάβαση στη Γλυφάδα, τη Βούλα και τη Βουλιαγμένη μια ημερήσια εκδρομή.
Σε διαφήμιση στην εφημερίδα Σκριπ από το καλοκαίρι του 1924 διαβάζουμε για τα ημερήσια δρομολόγια των ατμόπλοιων από τον Πειραιά που προσέγγιζαν τα νότια προάστια διά θαλάσσης το πρωί και επέστρεφαν με τους λουόμενους αργά το απόγευμα. Μια υποτυπώδης οδική σύνδεση πάντως υπήρχε, λιγότερο εκδρομική. Σε πιο παλιά διαφήμιση, το 1910 στην εφημερίδα Εμπρός, προβάλλονται τα ιαματικά λουτρά της Βουλιαγμένης, δηλαδή η Λίμνη, ως μία πλήρης τουριστική εγκατάσταση με «ξενοδοχείον και παντοπωλείον με τιμάς αθηναϊκάς». Στην ίδια ρεκλάμα πληροφορούμαστε ότι «συγκοινωνία καθημερινή αναχωρεί 7 π.μ. λεωφορείον εκ του καφενείου Σωτ. Κριεκούκη οδός Αθηνάς παρά τη Αγία Κυριακή».
Και σε μια ακόμη πιο παλιά δημοσίευση, του Μαΐου 1906 από την εφημερίδα Εμπρός, μαθαίνουμε για μία κοινοβουλευτική συζήτηση σχετικά με τη σύμβαση των τραμ της πρωτεύουσας, κατά την οποία ο βουλευτής Βασίλειος Καραπάνος ζήτησε να επεκταθεί η γραμμή «και μέχρις ακόμη των λουτρών της Βουλιαγμένης», τονίζοντας «την ανάγκην της τακτικής και ευκόλου συγκοινωνίας μετά των εξοχών». Το τραμ έφτασε στη Βούλα τελικά το 2004…
Στο πλαίσιο αυτό πρέπει να τέθηκε για πρώτη φορά η διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου. Μαθαίνουμε γι’ αυτή τη συζήτηση από ένα πολύ ενδιαφέρον χρονογράφημα με τίτλο «Κυανή Ακτή» που δημοσιεύτηκε και πάλι στην εφημερίδα Εμπρός στις 20 Φεβρουαρίου 1917 και υπέγραψε ο Διαβάτης, ψευδώνυμο του κορυφαίου δημοσιογράφου της εποχής και λογοτέχνη Ιωάννη Κονδυλάκη.
Ο επιφυλλιδογράφος σχολίασε πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες το μεγάλο αυτό έργο σχεδιαζόταν τότε να γίνει εσπευσμένα με κίνδυνο ο δρόμος να μείνει στενός. Ήταν της γνώμης ότι καλύτερα να καθυστερήσει και να γίνει σωστά, μια «άξια του προορισμού της» όπως αναφέρει λεωφόρος, κάτι που προϋποθέτει τη σύγκρουση με τα μικροσυμφέροντα ιδιοκτητών από τους οποίους έπρεπε να απαλλοτριωθεί η περιουσία. Με διορατικότητα για τις προοπτικές της περιοχής και αίσθημα δικαίου ο Κονδυλάκης αγγίζει ένα διαχρονικό ζήτημα αντίθεσης μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου συμφέροντος.
Έχει την αξία του ότι ο αρθρογράφος έγραψε το κομμάτι αυτό πριν από 108 χρόνια και ότι ο ίδιος απεβίωσε το 1920, χωρίς να ζήσει καν τη μεσοπολεμική Ελλάδα. Στο άρθρο (του οποίου διατηρήθηκε η πρωτότυπη ορθογραφία) η παραλιακή ονομάζεται συμβατικά «λεωφόρος Βουλιαγμένης».
Η Κυανή Ακτή
[…] Αν πρόκειται λοιπόν να γίνει στενή και όχι αξία του προορισμού της η λεωφόρος Βουλιαγμένης, προς τι να γίνη; Αν γίνη στενή τι θα προσθέση εις τας Αθήνας και την παραλία των Αθηνών; Μιαν άχρηστον ασχημίαν και εν επί πλέον μνημείον διοικητικής και κοινωνικής βαρβαρότητος. Και όταν θα θελήσωμεν να την κάμωμεν όπως πρέπει να είνε, το έργον δεν θα είνε πλέον εύκολον και η δαπάνη θα γίνη διπλή και τριπλή.
Η λεωφόρος Βουλιαγμένης θ’ ανοίξη εις τους κατοίκους των Αθηνών και του Πειραιώς νέον θερινόν κέντρον, το οποίον εις τα θέλγητρα παραλιακής εξοχής δύναται να ενώση όλας τα ανέσεις του πολιτισμού. Εκτός δε των θαλασσίων λουτρών οι μεταβαίνοντες και οι διαμένοντες εκεί θα έχουν και ιαματικά λουτρά, τα οποία δεν υστερούν των άλλων ιαματικών πηγών, αλλά τα οποία σήμερον ευρίσκονται εις αρχέγονον κατάστασιν.
Αλλά το σπουδαιότερον και ωραιότερον δημιούργημα του έργου τούτου θα είνε ότι θα καταστήση προσιτήν και οικήσιμον την από Παλαιού Φαλήρου μέχρι Βουλιαγμένης παραλίαν. Όταν δε θα λυθή το ζήτημα της υδρεύσεως, η παραλία εκείνη θα γεμίση από επαύλεις και πάρκα και θα δημιουργηθή μια αληθής Κυανή Ακτή εις τα πρόθυρα των Αθηνών.
Αλλ’ είνε σήμερον, εις την μετέωρον κατάστασιν που ευρισκόμεθα, η κατάλληλος εποχή διά να παταχθούν τα ιδιωτικά συμφέροντα τα οποία θέλουν να γίνη η οδός αύτη σκολιά ατραπός; Πρωτίστως πρέπει να λυθή και το ζήτημα της κυριότητος της παραλίας, η οποία ήδη εις πολλά σημεία κατέχεται υπό διαφόρων ιδιωτών, παρά την θεμελιώδη αρχήν του δικαίου, ότι η έκτασις η βρεχομένη υπό του χειμερίου κύματος ανήκει εις το δημόσιον. Ποιος θα εκτοπίση τους κατέχοντας παρανόμως την παραλίαν και πώς θα κατεδαφιστούν τα οικοδομήματα τα οποία ασχημίζουν την παραλιακήν μορφήν και παραμορφώνουν την φυσικήν αυτής γραφικότητα;
Διαβάτης
Δείτε ακόμα:
