Μοιραστείτε το
Η μεγάλη συζήτηση για την υπερβάλλουσα δόμηση στις πόλεις που επέτρεψαν οι πρόσφατες τροποποιήσεις του Οικοδομικού Κανονισμού δεν είναι αποκλειστικά νομικής, τεχνοκρατικής ή αισθητικής φύσης. Θέτει και ηθικά ζητήματα ή καλύτερα ηθικά διλήμματα: Ιδιωτική ευημερία ή κοινό καλό; Οικιστική ανάπτυξη ή περιβάλλον; Οικονομία ή ευ ζην;
Οι αντιμαχόμενες απόψεις συνήθως οχυρώνονται πίσω από το ένα σκέλος του διλήμματος και συγκροτούν έτσι με απόλυτο τρόπο πολιτικές θέσεις για να πείσουν. Διαμορφώνονται δύο «παρατάξεις», μία υπέρ και μία κατά της οικοδομικής ανάπτυξης, που ανταγωνίζονται για πολιτική και δικαστική επικράτηση. Η πραγματικότητα των κοινωνιών ωστόσο έχει πολλές διαφορετικές ενδιάμεσες αποχρώσεις αλήθειας και συμβιβασμού συμφερόντων. Όσο και αν ακούγεται παρωχημένο στις μέρες μας, η ηθική φιλοσοφία του Αριστοτέλη που ανέδειξε τον 4ο αιώνα π.Χ. τη «μεσότητα» ως κλειδί της αρετής, μπορεί να φωτίσει καλύτερα τη σημερινή διαμάχη.
Από πολλές μεριές ακούγεται αγανάκτηση στον Δήμο Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης για το γεγονός ότι τα αδόμητα μέχρι σήμερα οικόπεδα γίνονται κατοικίες. Είναι προφανές ότι η μεγάλη αύξηση στην αξία της γης οδηγεί απότομα στην πολεοδομική ωριμότητα των τριών πόλεων. Ο χώρος που αρκετοί είχαν συνηθίσει ως αλάνες, δασάκια ή ελεύθερο πεδίο στάθμευσης και έδινε ανάσες στη γειτονιά, τώρα γίνεται τσιμέντο.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Δόμησης που παρουσίασε η δημοτική αρχή, τέτοια ελεύθερα οικόπεδα υπάρχουν σήμερα 700 στη Βούλα, 390 στη Βάρη και 50 στη Βουλιαγμένη.
Άραγε, το να να υποστηρίζει κανείς ότι πρέπει να σταματήσει η δόμηση σε αυτή τη γη είναι στάση υπέρ του περιβάλλοντος; Η επίκληση του περιβάλλοντος εδώ υποκρύπτει περισσότερο το ατομικό συμφέρον που θίγεται. Μπορεί να υποβαθμίζεται το πράσινο με την κοπή κάποιων δέντρων εντός του περιγράμματος της νέας οικοδομής, όμως (μη γελιόμαστε) ο βασικός φόβος είναι η υποβάθμιση της αξίας των υπόλοιπων ακινήτων, διότι το ισοζύγιο του πρασίνου μπορεί και υπάρχει τρόπος να διατηρηθεί (η δημοτική αρχή το επιβάλλει άλλωστε με συγκεκριμένο κανονισμό).
Με δεδομένο ότι οι πόλεις διαθέτουν συγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο και καθορισμένα εδώ και πολλές δεκαετίες οικοδομικά τετράγωνα (γνωστά οπωσδήποτε σε παλιούς και νέους ιδιοκτήτες) η δόμηση σε ένα άρτιο οικόπεδο μπορεί να γίνει καθυστερημένα σε σύγκριση με την υπόλοιπη γειτονιά, αλλά αυτό δεν την καθιστά αντιπεριβαλλοντική. Αυτός που έχτισε ή αγόρασε το σπίτι του πρώτος δεν μπορεί να έχει περισσότερα δικαιώματα από εκείνον που ήρθε τελευταίος.
Από την άλλη άποψη, υποστηρίζεται ότι η οικοδομή είναι μια αναπτυξιακή δραστηριότητα που δημιουργεί θέσεις εργασίας και φέρνει χρήματα στη χώρα, επομένως αξίζει να παίρνει κίνητρα, ειδικά αν αναβαθμίζει το ενεργειακό αποτύπωμα. Τα μπόνους δόμησης που έδωσε ο Οικοδομικός Κανονισμός μεταφράζονται σε πολλά χρήματα. Ένα οικόπεδο 550 τ.μ. στη Βούλα μπορεί αξιοποιώντας το σύνολο των διατάξεων να χτίσει επιπλέον 100 τετραγωνικά μέτρα. Η επιπλέον αυτή δόμηση με τις ισχύουσες τιμές αποτιμάται σε περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ και αντιλαμβάνεται κανείς αμέσως ότι τα διακυβεύματα είναι πολύ μεγάλα.
Η συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στις 20 Μαρτίου, όπου η δημοτική αρχή εισηγήθηκε και αποφασίστηκε η αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών που ζητούν τις προβλεπόμενες σήμερα υπερβάσεις σε ύψος και συντελεστή δόμησης, ήταν η πιο μαζική από την άποψη ακροατηρίου εδώ και πολλά χρόνια. Κατασκευαστές, μεσίτες, μηχανικοί και ιδιοκτήτες συγκεντρώθηκαν να ενημερωθούν για το θέμα σε ένα κλίμα που αρχικά τουλάχιστον είχε κάποια βουβή ένταση (στο τέλος όμως κανείς από τους συγκεντρωμένους δεν μίλησε και η συνεδρίαση ολοκληρώθηκε ομαλότατα).
Αλλά σε αυτές τις περιπτώσεις το στενά ατομικό συμφέρον έρχεται να επικαλύψει το γενικό καλό, τροποποιώντας για κάποιους τυχερούς τους κανόνες που ίσχυαν μέχρι πρότινος. Είναι η ίδια αδικία με τους αρνητές της δόμησης αντεστραμμένη. Επιπλέον, η εξαίρεση από τον κανόνα σε τόσο μαζική κλίμακα, με πολλές σημειακές αλλαγές, μπορεί να αλλοιώσει για πάντα την κεκτημένη φυσιογνωμία της πόλης, χωρίς να έχει αποφασιστεί ποτέ κάτι ανάλογο. Η γρήγορη απαξίωση των ακινήτων από αυτή την αλλαγή φυσιογνωμίας στην περιοχή καραδοκεί και οι άπληστοι ιδιοκτήτες μοιάζουν να πριονίζουν το κλαδί πάνω στο οποίο κάθονται.
Η λύση δεν είναι άλλη από τον επιστημονικό και αισθητικό (με βάση ιστορικές και πολιτικές παραμέτρους) προσδιορισμό της φέρουσας ικανότητας των πόλεων, ώστε να σταθμιστούν τα αντικρουόμενα συμφέροντα σε μια αμοιβαία αποδεκτή βάση. Για να θυμηθούμε τον Αριστοτέλη, η «η υπερβολή και η έλλειψη είναι χαρακτηριστικά της κακίας και η μεσότητα της αρετής».
Μπορεί τα σχέδια πόλης που καταρτίστηκαν προ δεκαετιών σε ένα λευκό χαρτί να χρειάζονται επικαιροποίηση με κοινωνικά και περιβαλλοντικά δίκαιο τρόπο στις σημερινές συνθήκες. Και είναι ευτύχημα που ο Δήμος των 3Β έχει ήδη ξεκινήσει τη συζήτηση αυτή, με τη σύνταξη ενός νέου και ενιαίου Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου, όπου η μεσότητα μπορεί να υλοποιηθεί μετά από μια ειλικρινή και ανοιχτή διαβούλευση.
Δείτε ακόμα:
